کوچینگ مالی

کوچینگ مالی چیست؟

کوچینگ مالی (Financial Coaching) یک فرآیند توسعه فردی است که به افراد کمک می‌کند مهارت‌های مدیریت مالی خود را بهبود بخشند. این فرآیند شامل مشاوره‌ای شخصی است که به افراد کمک می‌کند بودجه‌بندی، پرداخت بدهی‌ها، سرمایه‌گذاری و برنامه‌ریزی مالی خود را به بهترین شکل مدیریت کنند.

قبل از هر چیز ابتدا باید توجه داشته باشید که کوچینگ مالی براي بحران مالی و ضرر و زیان ناشی از بی اطلاعی طراحی نشده است و این مهم، همچنان در اختیار حوزه آموزش باقی می ماند و مسیرش نیز با طرح درمان و مشاوره متفاوت است. در واقع کوچینگ مالی نوعی سرمایه گذاري بر روي آینده فردي است و مستقیم بر روي بهبود مالی فردی تاثیر دارد.

وظایف کوچ مالی چیست؟

همه ما می دانیم که مشاوران مالی مشاوره می دهند و برنامه ریزان مالی برنامه می ریزند، اما در این بین کوچ هاي مالی چه می کنند؟

در حقیقت کوچینگ مالی یک فرایند منظم فردي و یا سازمانی است که دسترسی به اهداف را تسهیل و تسریع می کند و بهبود عملکرد فردي را بدنبال دارد. این خدمات توسط یک کوچ حرفه اي به مراجعه کننده داده می شود. کوچینگ مالی بر خلاف مشاوره و آموزش به جزئیات نمی پردازد و با تعاریف علمی و عرفی جلو نمی رود بلکه خواهان آنست که روشن کند:

• مراجع کننده چگونه فکر می کند؟
• چه احساسی دارد؟ و چه می خواهد؟
• و دست آخر آنها را به او نشان دهد.

در این فرایند مهم است که مراجع کننده نگرش خود را در مورد عوامل کلیديِ حل مسئله نظیر مال و ثروت ببیند و اگر نیاز به تغییر دارد مسئولیتش را بپذیرد و آن را انجام دهد. بر همین اساس کوچ آینه اي در برابر مراجع کننده قرار می دهد تا او فرایند فکر کردنش را ببیند و همزمان به مراجع کننده نیز گوش می دهد.
این گوش سپاري یک شنیدن معمولی نیست. بلکه کوچ از مراجع می خواهد که در حضورش بلند بلند فکر کند و به او اجازه دهد که در فرایند اکتشاف مشارکت کند.
این شراکت در نهایت منجر به کشف مقصود و هدف نهایی مالی شده، بطوریکه با ارزش ها و باورهاي مراجع کننده همسو باشد و دست آخر با آگاهی از موانع راه، سرعت و تحرك مراجع کننده براي رسیدن به هدف بیشتر می شود.
برخی بر این باورند که در نهایت همه شاخه هاي کوچینگ به کوچ زندگی (Life Coaching) ختم می شود و این خطا از آنجاست که آنها قادر نیستند موضوع ویا هدف مراجعه کننده را با مقصود وي تمیز دهند.

اینجا لازم است که یک کوچ با صلاحیت و دانش مالی که در اختیار دارد و بدون آنکه مالکیت و تعهدات مسئله به او منتقل شود، مراجع کننده را از بیان جزییات خلاص کند.
مطالعات نشان می دهد تلاش ما براي کسب مال و ثروت با آنچه آرزو می کنیم در تداخل است. و اغلب اوقات بیان جزئیات، اختلال را بیشتر می کند.
در حقیقت پیشرفت ما در مسیر ثروت به 3 عامل بستگی دارد:

• شفافیت خواسته
• کاهش اختلالات درونی
• افزایش تسلط به موانع بیرونی

1. شفافیت خواسته
   

   در اولین گام با توجه به گفتگوهاي اولیه ای که بین کوچ و مراجع در می گیرد خواسته و مقصود مراجع مشخص شده و چرایی آن روشن می شود. این خواسته در طول جلسه بطور واضحی با وسیله و یا دستاوردهاي میان راه و همچنین مقصود و چشم انداز نهایی، متمایز می شود.
   براي یک کوچ مالی بسیار اهمیت دارد که خواسته مراجع کننده را از نخواسته هاي او جدا کند و این امر را به او نشان دهد. چرا که بسیاري از خواسته هاي ما از نخواستن سرچشمه می گیرد. بطور مثال ما نمی خواهیم فقیر باشیم و اینطور می گوییم: که می خواهم ثروتمند شوم.
   این خواسته باید اندکی بیشتر از سمت کوچ کاوش شود تا قصد حقیقی آشکار شود. همچنین بسیاري از خواسته ها چرایی مستقل ندارند بطور مثال برخی می خواهند ثروتمند شوند تا خانواده به آنها افتخار کند و یا مایه مباهات آشنایان و دوستان باشند و یا با رسیدن به ثروت چیزي را به کسی اثبات کنند، اما وقتی عمیق تر می شوند می بینند براي خود دلیلی ندارند.

2. کاهش اختلالات درونی
   

   در جلسات کوچینگ خصوصاً کوچینگ مالی بسیار مهم است که عوامل کلیدي (درونی و بیرونی) توسط مراجع شناسایی و تعریف شوند و همچنین آن را در خدمت مقصود و رسالت قرار دهد. چرا که این باز تعریف باعث می شود فرد نگرش خود را مشاهده کند و در صورت لزوم آن را تغییر دهد.
   بطور مثال؛ عامل کلیدي درونی در موضوع ثروت باور و نگرش فرد نسبت به پول و دارایی است.
   در این خصوص نگرش مراجع کننده کجاست؟ یا به عبارتی توجه او کجا متمرکز است؟ آیا این توجه در خدمت ثروت است؟
   ما در ادامه به موضوع مهم نگرش باز خواهیم گشت و انواع آن را مورد بررسی قرار خواهیم داد.

3. افزایش تسلط به موانع بیرونی
   

   کوچ نقش بسیار تعیین کننده اي در این قسمت دارد. او در این فرایند سعی دارد با ایجاد فضایی مناسب و استفاده از سوالات قدرتمند، مراجعه کننده را براي فائق آمدن به پاد عملکرد 10 آماده کند و توان او را براي حرکت در مسیر و تسلط بر موانع افزایش دهد.
   هرچه در این فرایند مراجع کننده سعی بیشتري بخرج دهد به همان اندازه به توانش افزوده می گردد. از همین روست که می گویند مسئولیت جلسه با مراجع کننده است اما مدیریت آن بر عهده کوچ می باشد.
   یکی از رایج ترین موانع بیرونی در زمینه ثروت نحوه ارتباط گرفتن و رفتار فرد با افراد، سازمان ها و نهادهاي اجتماعی، خصوصا نهادهاي مالی است.
   یک کوچ پس از اینکه اطمینان پیدا کرد مراجعش به آگاهی در این خصوص رسیده است، او را دعوت به اقدام می کند و از وي می خواهد گزارشی شفاف از نحوه عملکرد صحیحش در جهت مقصود ارائه کند.

تفاوت کوچینگ مالی با بیزینس کوچینگ

اکثر مردم بر این باورند که کوچینگ مالی همان بیزینس کوچینگ است در صورتی که طبق تعاریف بیزینس یک سازمان است که براي فراهم کردن کالا، خدمات یا هر دو براي مشتري ایجاد شده است.
این در حالی است که دانش مالی یا فاینانس بر پایه مال و جریان مالی بنا شده و فرض بر این است، که پیش تر سازمانی براي آن فراهم شده و یا دست کم در دست اقدام است. یعنی اگر بیزینس را به مثابه بدن یک انسان فرض کنیم، بنابراین مال و دانش مالی، مانند خون و هوا براي این بدن است و نقش حیاتی دارد. و اگر این ها نباشند او یک مرده بحساب می آید. 
از دیگر تفاوت ها می شود به این تفاوت اشاره کرد که در کوچینگ مالی تمرکز بر روي بهبود رفتار مالی در دراز مدت است. توجه به بهبود عملکرد، تغییر نگرش و جایگاه اجتماعی جدید، احترام و سبک زندگی است.
در صورتیکه در بیزینس کوچینگ بیشتر توجه بر روي ایجاد کسب و کار، مهارت هاي رهبري و کار گروهی و نیز فرم دهی به بدنه و ساختمان کاري است.
بنابراین اگر فردي دیدگاه مالی ضعیفی داشته باشد، در اداره بیزینس هم چندان موفق نیست. هر چند اگر سازمانش از مدرن ترین و دقیق ترین تجهیزات استفاده کند. برای موفقیت در کوچینگ مالی، باید به مهارت‌های اساسی مدیریت مالی تسلط داشت. این مهارت ها شامل بودجه‌بندی، پرداخت بدهی‌ها، سرمایه‌گذاری و تعیین اهداف مالی می‌شود.

آیا همه افراد و سازمان ها به کوچینگ مالی احتیاج دارند؟

ارسطو قبل از میلاد مسیح معتقد بود انسان حیوانی سیاسی است. بدین معنی که انسان تنها در درون شهر و به عنوان شهروند می تواند زندگی خوبی داشته باشد.
یعنی اگر انسان تنها مالک اموال فراوانی باشد، بدون جامعه و شهر، موجودیت انسانی ندارد. بنابراین اگر هدف صرفاً کسب مال براي خود و یا خانواده باشد، بدون در نظر گرفتن جامعه اي بزرگتر نظیر شهر، این هدف مقصودي ندارد. یعنی خواسته مراجع کننده تهی از بعد اجتماعی است و به هستی او معنا نمی بخشد.
در اینجا انسان خویش را در دست کم سه بعد تعریف می کند:

1. بعد اجتماعی
2. بعد اقتصادي
3. بعد سیاسی

علم اقتصاد که در ذیل آن فاینانس و بیزینس نیز قرار دارد، ابزاري در اختیار انسان می گذارد تا جایگاه اجتماعی خود را تعریف و یا بازتعریف کند. اما بدون در نظر گرفتن سیاست و روش هاي آن این امر امکان پذیر نیست.
در اینجا مقصود از سیاست، مفهوم “ماکیاولی” آن، یعنی سیاستی که همه چیز را فداي هدف می کند نیست، بلکه سیاست به مثابه روشی بهینه براي رسیدن به هدف است. بطوریکه انسان چگونه رسیدن خود را به آن می سپارد تا به کمال برسد. نهایتاً می توان گفت، اگر صاحب کسب و کار خود هستید، نیاز دارید تا یک نقشه راه برای موفقیت مالی خود تعیین کنید. این نقشه به شما کمک می‌کند تا به اهداف مالی خود دست یابید و زندگی مالی موفقی داشته باشید.

اما فرایند کوچینگ چگونھ بھ این امر کمک می کند؟

بشر موجودي است که واقعیت را دو گانه درك می کند:

1. واقعیت طبیعی؛
2. واقعیت خیالی؛

واقعیت طبیعی واقعیتی است که در طبیعت موجود است مانند گل، کوه، خورشید و غیره اما واقعیت خیالی، واقعیتی است که در طبیعت موجود نیست، اما در زندگی بشر وجود دارد. مانند: علم، پول، مذهب، سازمان و نظایر آن.
اینها عناصر شیمیایی نیستند و در جدول مندلیف نیز وجود ندارند اما بخشی بزرگی از واقعیت زندگی ما را تشکیل می دهند. به همین علت است که انسان موجودي است که قدرت تصور مفاهیمی را دارد که در طبیعت موجود نیست و همین ویژگی او را فرمانرواي زمین ساخته است.
یک فرد و یا یک سازمان در بدو امر که از ابزار مالی استفاده می کند نسبت به آینده چشم اندازي دارد، اما در میانه راه به دلیل موانع درونی و بیرونی از مسیر منحرف شده و توجهش می شکند.
وجود یک کوچ که به امور مالی مسلط است و صلاحیت هاي کوچینگ را داراست در این مسیر ضروریست. او با مشارکت در این راه شفافیت را در مراجع کننده افزایش می دهد و با ایجاد فضایی مناسب، شرایط را براي او تسهیل می کند تا واقعیت خیالی خود را تصور کند، و در حضور کوچ به آن اعتبار بخشد.
مراجعه کننده در اثر این شراکت در قالب گفتگوي صمیمانه، زبان و مفاهیم مناسب را در اختیار می گیرد و توانمندي اش در مسیر مالی افزایش می یابد.

به این جمله از کتاب “پول” اثر “اریک لونرگن” توجه کنید:
مغز ما براي فعالیت در زمان حال تکامل یافته است. سعی ما بر آن است که از آینده انگیزه بگیریم. ما براي فهم درست آینده مفاهیم و زبان مناسب را در اختیار نداریم. یکی از علل آشفتگی و سردرگمی ما در درك و کاربرد پول و سرمایه همین است. در حقیقت پول وسیله اي است که ما را به آینده ربط می دهد. یعنی از طریق ابزارهاي مالی نظیر وام گرفتن و پس انداز کردن، آدمی به خویشتن آینده اش پیوند می خورد.
و اگر این پیوند با تصویري شفاف از آنچه پیش روست، همراه نباشد، و زبان و مفاهیم درخور در اختیار قرار نگیرند، ابزارهاي مالی بر ضد فرد و سازمان عمل می کنند و آینده او را نابود می سازند.

کوچینگ، فضایی را در اختیار مراجع کننده قرار می دهد تا داستان خودش را از این مفاهیم تعریف کند و قدرت تصور خویش را افزایش دهد.
نقش پرسشگري کوچ از این جهت اهمیت دارد که این تصور را در جهت خواسته اصلی نگه می دارد و با سوالات خویش، مراجع کننده را از نگرش هاي تضعیف کننده خودش دور می کند.
فرد و یا سازمان در فرایند کوچینگ، روایت خود را بازتعریف می کنند و واقعیت خیالی خویش را از نو می سازند. و اندازه خود را نسبت آن واقعیت و نیز واقعیت طبیعی درك می کنند. با این آگاهی از سوي کوچ، مراجع دعوت به اقدام می شوند و براي آن برنامه ریزي می کنند. در حقیقت جلسات کوچینگ مقدمه اي براي آموزش، مشاوره و منتورینگ می شود و زمینه اي را براي آنها فراهم می کند.

انواع دیدگاه یا نگرش

امروزه دو نوع دیدگاه کلی در خصوص نگرش وجود دارد:

1. دیدگاه تقویت کننده؛
2. دیدگاه تضعیف کننده؛

دیدگاه تقویت کننده پتانسیل ما را براي رفع اختلال درونی و پشت سر گذاشتن موانع بیرونی تقویت می کند و دیدگاه تضعیف کننده درست برعکس آن است.
در اینجا کلمه “تقویت” لنگر اصلی جمله است. چرا که مشکل اصلی ما کمبود قدرت است و قدرت در این فرایند رابطه مستقیمی با شفافیت دارد.
به بیان دیگر مراجع کننده باید نگرش خود را در اکنون و اینجا ببیند و تواماً نگرشی را که می خواهد در نقطه مقصود داشته باشد انتخاب کند. او الان چه دیدي دارد و می خواهد چه دیدي داشته باشد؟
فاصله وضع موجود و وضع مطلوب که احتمالاً همان فاصله بین ضعف و قوت است، را باید شفاف مشاهده کند. این شفافیت در فرایند کوچینگ “آگاهی” نام دارد و این آگاهی اقدام را رقم می زند.
در این مسیر کوچ همواره در کنار مراجعه کننده است و با نشان دادن بازخورد مراقب است تا توجه کوچ متمرکزِ عوامل کلیدي بماند و با نگرش تضعیف کننده به سمت فشار، ناامیدي و یا کار بیشتر از ظرفیت، نلغزد.

جمع بندی

کوچینگ به عنوان یک مهارت نرم ، قدمتی 30 ساله دارد، اما در همین عمر کم، جاي خود را در اغلب امور بدرستی باز کرده است. بطوریکه امروزه وجود یک کوچ براي توسعه فردي ویا سازمانی بسیار ضروریست.
در کوچینگ مالی، یک فرد و یا یک سازمان نیازمند آنست که در مورد وقایع خیالی نظیر پول و سازمان روایت خود را داشته باشد و این روایت، رسالت و مقصود او را نیز تقویت کند. نقش یک کوچ در این فرایند، همراهی موثر است. تا مراجعین از شکاف بین وضع موجود و مطلوب آگاه شوند و اقدامشان را برنامه ریزي کنند.