استانداردهای کوچینگ فنی حرفهای، بهعنوان یکی از مهمترین گامها در توسعه این حرفه در ایران، تحت نظارت سازمان آموزش فنی و حرفهای کشور تدوین شدهاند. این استانداردها، با هدف تعریف چارچوبهای مشخص برای آموزش و اجرای کوچینگ، به این حرفه اعتبار و هویتی رسمی بخشیدهاند.
تدوین این استانداردها و ورود کوچینگ به ساختار سازمان فنی و حرفهای ایران، مرهون تلاشهای “استاد یاسر متحدین” است. وی بهعنوان یکی از پیشگامان این حوزه، نقش کلیدی در معرفی کوچینگ به این سازمان و تدوین استانداردهای ملی مربوطه داشته است. این اقدام، مسیری برای تربیت کوچهای حرفهای و ارائه خدمات باکیفیت در سطح ملی فراهم کرده است. در این مقاله به بررسی نقش استانداردهای کوچینگ فنی حرفهای، اهمیت آنها در توسعه این حرفه، و تأثیرات مثبت آن بر رشد کوچینگ در ایران میپردازد.
تاریخچه تدوین استاندارد کوچینگ در ایران
کوچینگ (Coaching) در مفهوم امروزی آن، از دهه 1980 میلادی توسط “توماس لئونارد” در آمریکا معرفی شد. او در سال 1995 فدراسیون بینالمللی کوچینگ (ICF) را بنیانگذاری کرد. هدف اصلی ICF ایجاد انسجام و استانداردسازی حرفه کوچینگ و گسترش عضویت کوچها در این نهاد بود. این فدراسیون برنامهای استاندارد برای اعتبارسنجی برنامههای آموزشی تعریف کرد تا اطمینان حاصل شود که کوچها آموزشهای ساختارمند و اصولی دریافت میکنند. امروزه کوچینگ به عنوان یک حرفه معتبر و جهانی شناخته میشود و بیش از 50 هزار کوچ از 143 کشور عضو ICF هستند که این امر نشاندهنده رشد و اهمیت این حرفه در سراسر دنیا است.
در ایران نیز طی یک دهه گذشته، کوچینگ به شکل جدیتری مورد توجه قرار گرفته است. افراد، سازمانها و کسبوکارهای مختلف تمایل بیشتری به یادگیری و استفاده از این مهارت ارزشمند پیدا کردهاند. این افزایش تقاضا برای آموزش و خدمات کوچینگ باعث جذب افراد و مؤسسات متعددی به این صنعت نوین و جهانی شده است.
با این حال، همواره خطر حضور افراد و مؤسسات فاقد صلاحیت وجود دارد که ممکن است خدماتی ضعیف و غیر استاندارد ارائه دهند. یکی از دغدغههای همیشگی فعالان پیشکسوت و معتبر در حوزه کوچینگ، اطمینان از پاسخگویی به این تقاضای رو به رشد با ارائه خدمات با کیفیت و اصیل است. تحقق این هدف، نه تنها به گسترش فرهنگ کوچینگ در جامعه کمک میکند، بلکه بهعنوان یک مبلغ ارزشمند برای اعتبار و رشد این حرفه در ایران عمل میکند.
“تری لوین” بنیانگذار کوچینگ جامع و نویسنده کتاب «کوچینگ برای یک زندگی فوقالعاده» میگوید:
«صنعت کوچینگ در یک روند رو به رشد قرار دارد اما همزمان هزاران فرد نامناسب را جذب خود ساخته است… هنگامی که کوچهای تعلیم دیده در دورههای آموزشی ضعیف این صنعت را ترک میکنند، مسیر برای افراد جدیدی که موفق به فراگیری مهارت عالی کوچینگ از طریق برنامههای آموزشی با کیفیت شدهاند، باز میشود».
این دیدگاه، همراه با قوانین و اصول ICF، بر اهمیت بالای استانداردسازی حرفه کوچینگ تأکید میکند. این موضوع نه تنها برای تضمین کیفیت در ارائه خدمات کوچینگ بلکه برای هدایت بهتر تقاضا و عرضه در این صنعت حیاتی است.
استانداردسازی کوچینگ در ایران
خوشبختانه در ایران، از همان سالهای ابتدایی ورود کوچینگ، استانداردسازی دورههای آموزشی به عنوان یکی از دغدغههای اصلی پیشگامان این حوزه مطرح شد. این نگاه دقیق به ضرورت استانداردسازی، زمینهساز تدوین استانداردهای ملی با پشتوانه و اعتبار بینالمللی گردید. جای امیدواری است که این تلاشها همچنان ادامه داشته و با گذشت زمان در حال تکامل است. این روند نه تنها به رشد و توسعه حرفه کوچینگ در ایران کمک کرده، بلکه باعث ایجاد همسویی با استانداردهای جهانی شده است. در ادامه، مروری بر تاریخچه این فعالیتها ارائه میشود تا مسیر طی شده در این حوزه بهتر درک شود:
اولین استاندارد آموزش کوچینگ در ایران
اگر سری به مراکز برگزارکننده آزمونهای کوچینگ در موسسات فنی و حرفهای بزنید، بیشک نام “استاد یاسر متحدین” بهعنوان بنیانگذار و ثبتکننده استانداردهای کوچینگ به گوش شما خواهد خورد. برای اولین بار در ایران استاندارد آموزش شایستگی «کوچینگ توسعه فردی و کسب و کار» در گروه شغلی «امور مالی و بازرگانی» با کد ملی آموزش شایستگی 524920450010111 در خرداد سال 1399 پس از 15 ماه تلاش بی وقفه هیئت علمی آکادمی بینالمللی فراکوچ به سرپرستی استاد یاسر متحدین در سازمان آموزش فنیوحرفهای کشور تدوین و ثبت گردید.
از آنجا که ایشان بهعنوان ثبتکننده استانداردهای کوچینگ در سازمان فنی و حرفهای شناخته میشوند، به شما معرفی خواهند شد تا در صورت نیاز، به منابع آموزشی مناسب و استاندارد برای قبولی در آزمون فنی و حرفهای دسترسی پیدا کنید.
"استاد یاسر متحدین"
بـنـیــانگــذار آکــادمــــی بـیـن الــمـلـلــی فــــراکـوچ
کـــــــوچ رهــــــبــران و مــــــدیــــران عـــــــــالــی
مدرس بین المللی دوره های آموزش و تربیت کوچ حرفه ای
تــدویـنـگـر استـانـدارد مـلــی آمـوزش کـوچـیـنـگ در ایـران
با تدوین این استاندارد، آکادمی بینالمللی فراکوچ و سایر آموزشگاههای فنی و حرفهای آزاد این فرصت را پیدا کردند که به صورت رسمی و استاندارد آموزشهای خود را ارائه دهند. سازمان آموزش فنی و حرفهای کشور که زیرمجموعه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی است، مسئولیت نظارت بر این فرآیند را بر عهده دارد.
مدارک فنی و حرفهای بهعنوان اسناد رسمی، بیانگر مهارت و توانایی افراد در انجام یک شغل یا حرفه هستند و در کشورهای عضو سازمان بینالمللی کار (ILO) نیز به رسمیت شناخته میشوند. این گواهینامهها به دارندگان خود فرصتهای شغلی بیشتری در بازارهای داخلی و بینالمللی ارائه میدهند.
استاندارد «کوچینگ توسعه فردی و کسبوکار» بر اساس استانداردهای فدراسیون بینالمللی کوچینگ (ICF) طراحی شده است. شرکت کنندگان در دوره آموزشی کوچینگ سطح 1 آکادمی بینالمللی فراکوچ یا سایر آموزشگاههای معتبر شرکت میکنند، میتوانند پس از اتمام دوره و شرکت در آزمون عملی و تئوری گواهینامه مورد تایید سازمان آموزش فنیوحرفهای کشور را دریافت نمایند.
استانداردهای شایستگی کوچینگ «پایه»، «حرفهای» و «پیشرفته»
در سال 1403، سه استاندارد برای کوچینگ در سه سطح پایه، حرفهای و پیشرفته تدوین شد. هدف از این اقدام، هماهنگسازی استانداردهای ملی با سطوح تعریف شده توسط فدراسیون بینالمللی کوچینگ (ICF) بود که شامل سطوح ACC (Associate Certified Coach) ،PCC (Professional Certified Coach) و MCC (Master Certified Coach) میشود. این استانداردها با هدف ارتقای کیفیت آموزش و همسویی با معیارهای بینالمللی تدوین و اجرایی شدند.
هر سه استاندارد کوچینگ (پایه، حرفهای و پیشرفته) شامل چهار بخش اصلی (مرحله کار) هستند که بر اصول و مهارتهای اساسی کوچینگ متمرکز اند:
- بررسی و رعایت اصول بنیادین کوچینگ
- مشارکت در ساختن رابطه کوچینگ
- برقراری ارتباط موثر با مراجع در جلسه
- ایجاد و توسعه آموزش و رشد مراجع
این بخشها، پایه و اساس کوچینگ در سطوح مختلف هستند و مهارتهای موردنیاز برای هر سطح را بهطور کامل پوشش میدهند. تفاوت اصلی در سه استاندارد کوچینگ (پایه، حرفهای و پیشرفته) در میزان عمقبخشی به مطالب هر بخش است.
- در سطح مقدماتی، تأکید بر یادگیری و درک اصول پایهای کوچینگ، مهارتهای ابتدایی و ایجاد آمادگی برای ورود به این حرفه است؛
- در سطح حرفهای، این اصول با جزئیات بیشتر و مهارتهای پیچیدهتر مورد بررسی قرار میگیرند تا کوچ بتواند در موقعیتهای متنوعتری عمل کند؛
- در سطح پیشرفته، عمقبخشی به مفاهیم به حداکثر میرسد و تمرکز بر تسلط کامل و استفاده خلاقانه از مهارتها برای ایجاد تغییرات معنادار و پایدار در مراجع است.
این روند تدریجی از مقدماتی به پیشرفته، تضمین میکند که کوچها متناسب با تجربه و دانش خود، مهارتهایشان را بهبود داده و با استانداردهای جهانی هماهنگ شوند. در ادامه توضیحاتی در مورد هریک از استانداردهای ذکر میشود:
استاندارد شایستگی «کوچینگ پایه»
در تاریخ 10 مردادماه 1403، استاندارد شایستگی «کوچینگ پایه» به عنوان یک استاندارد ملی، با کد شناسایی 235940490000011 با همکاری خبرگان این حوزه، صاحبان مشاغل، مربیان و کارشناسان برنامهریزی درسی تدوین و در جلسه گروه شغلی خدمات آموزشی بررسی و به تصویب رسید و هماکنون در سامانه ملی استاندارد مهارت در دسترس قرار دارد.
این استاندارد به گونهای تدوین شده که تمامی مهارتها، دانشها و نگرشهای ضروری برای اجرای کوچینگ در سطح مقدماتی را شامل شود. هدف اصلی این استاندارد، فراهم کردن چارچوبی برای یادگیری و ارزیابی مهارتهای بنیادین کوچینگ است که در محیطهای مختلف کاری و شرایط گوناگون قابل اجرا باشد.
استاندارد شایستگی «کوچینگ حرفه ای»
پس از مدت کوتاهی در تاریخ 2 مهرماه 1403، استاندارد شایستگی «کوچینگ حرفهای» کد 235940490000021 نیز در گروه شغلی خدمات آموزشی تدوین، بررسی و تصویب شد و در سامانه ملی استاندارد مهارت برای دسترسی علاقهمندان بارگذاری شد.
استاندارد شایستگی کوچینگ پایه شامل دانشها و مهارتهای بنیادی مانند رعایت اصول اخلاقی، ایجاد رابطه کوچینگ، و تقویت ارتباطات مؤثر با مراجع است. در سطح حرفهای، این اصول با عمق بیشتری بررسی شده و مهارتهایی مانند پرسشگری سقراطی، تفکر نقادانه، و مدیریت هیجانات در جلسات کوچینگ مورد توجه قرار میگیرند. این مراحل نهتنها تضمینکننده کیفیت خدمات کوچینگ هستند، بلکه به هماهنگی با استانداردهای بینالمللی کمک میکنند.
استاندارد شایستگی «کوچینگ پیشرفته»
نهایتا در تاریخ 20 مهرماه 1403، استاندارد شایستگی «کوچینگ پیشرفته» کد 235940490000031 نیز در گروه شغلی خدمات آموزشی تدوین، بررسی و تصویب شد و در سامانه ملی استاندارد مهارت برای دسترسی علاقهمندان بارگذاری شد.
استاندارد «کوچینگ پیشرفته» شامل چهار مرحله اصلی است که دانش، مهارت و نگرشهای لازم برای کوچینگ در سطح حرفهای را در بر میگیرد. این مراحل شامل بررسی و رعایت اصول بنیادین کوچینگ، مشارکت در ایجاد روابط پیشرفته کوچینگ، برقراری ارتباط مؤثر با رویکردهای عمیق روانشناختی و توسعه آموزش و رشد مراجع در سطح بالا میشود. در این سطح، کوچها مهارت استفاده از مدلها و رویکردهای پیشرفته مانند کوچینگ مبتنی بر ذهنآگاهی، روانشناسی مثبتنگر و گشتالت را فرا میگیرند که برای توسعه تواناییهای مراجع در موقعیتهای پیچیده طراحی شده است. هر سه استاندارد از طریق لینک زیر در دسترس قرار دارند
امید است علاقهمندان به کوچینگ، با بهرهگیری از این استانداردهای شایستگی، مسیر یادگیری و توسعه مهارتهای خود را به شکلی اصولی و نظاممند طی کنند. این استانداردها، فرصتی ارزشمند برای هماهنگی با استانداردهای بینالمللی و دستیابی به دانش و تواناییهای لازم برای ارائه خدمات کوچینگ حرفهای فراهم میکنند. با رعایت این چارچوبها، علاقهمندان نه تنها میتوانند در مسیر حرفهای کوچینگ گام بردارند، بلکه نقش مهمی در ارتقای کیفیت این حرفه و گسترش فرهنگ کوچینگ در جامعه ایفا خواهند کرد.
مراسم رونمایی از استاندارد جدید کوچینگ در سازمان فنی حرفه ای اصفهان
مراسم رونمایی از اسـتاندارد جدید کـوچینگ در تاریخ 14 آبــان ماه 1403 در سازمان حرفه ای اصفهان با حضور استاد یــاسر متـحـدین تدوینگر استاندارد های کوچینگ در ایران، جناب آقای محمدرضا مصلحی مدیر کل فنی و حرفه ای استان اصفهان، جناب آقای صالح مختاری مدرس کوچینگ و مدیر عامل گروه کوچینگ الهام بخش جمعی، جناب آقای احمد آلی از تهران و ۲۰ خبرگزاری برگزار شد.
فـــرحـناز فــــرامـرزی
کارشناس سئو و دانش پذیر سطح یک دوره آموزش کوچینگ آکادمی بین المللی فراکوچ
یک پاسخ
به عنوان دانشپذیر آکادمی فراکوچ لذت بردم بعد از خوندن این مقاله از این همه اصالت و تلاش برای ترویج کوچینگ در این آموزشگاه