لایف کوچینگ یا کوچینگ زندگی (Life Coaching)، بهعنوان دومین صنعت درحال رشد در جهان با نرخ رشد سالانه 7.6 درصد، نه تنها به یک حرفه بلکه به یک ضرورت تبدیل شده است. این حوزه در سالهای اخیر با جذب توجه افراد و سازمانها، جایگاه ویژهای پیدا کرده است؛ بهطوری که تعداد کوچهای زندگی در سطح جهانی از سال 2016 تا 2020 با رشد 33 درصدی همراه بوده است.
کوچینگ زندگی یکی از مؤثرترین روشها برای ایجاد تحول و پیشرفت در جنبههای مختلف زندگی است. این رویکرد با فراهم کردن مسیری روشن، به افراد کمک میکند تا تواناییهای خود را کشف کنند، بر چالشها غلبه کنند و به اهداف شخصی و حرفهایشان دست یابند. در تعریف ساده، لایف کوچینگ فرآیندی است که در آن کوچ با طرح پرسشهای قدرتمند و ارائه راهکارهای عملی، فرد را در شناخت عمیقتر از خود، کشف پتانسیلهای درونی و طراحی آگاهانه مسیر زندگیاش یاری میکند. کوچ زندگی (Life Coach) بهعنوان یک همراه و راهنما در کنار فرد قرار میگیرد تا او را از وضعیت فعلی به جایگاهی که آرزویش را دارد، هدایت کند.
لایف کوچینگ یعنی چه؟
لایف کوچینگ یا کوچینگ زندگی (Life Coaching) یک فرآیند تعاملی و هدفمند است که در آن کوچ (Life Coach) به عنوان راهنما و همراه، فرد را در مسیر کشف تواناییهای درونی، شناسایی اهداف و طراحی گامهای مؤثر برای دستیابی به آنها یاری میکند.
تعریف لایف کوچینگ از زبان بهترین لایف کوچ های بین المللی

“لایف کوچینگ، فرایندی است که به افراد کمک می کند تا پتانسیل کامل خود را کشف کرده و به حداکثر برسانند.”

“لایف کوچینگ، فرایندی است که به افراد کمک می کند تا به بهترین نسخه خود تبدیل شوند.”

“لایف کوچینگ، هنر و علم کمک به افراد برای شکوفا شدن و رسیدن به اهداف شخصی و حرفه ای است.”
تفاوت لایف کوچ با مشاور و درمانگر چیست؟
لایف کوچ، مشاور و درمانگر سه حوزه متفاوت از روشهای کمک روانشناختی هستند. در ادامه تفاوتهای اصلی بین آنها را بررسی میکنیم:
محور تمرکز:
محور | توضیحات |
---|---|
لایف کوچ | تمرکز اصلی لایف کوچ بر رشد شخصی و حرفهای، بهبود کیفیت زندگی و رسیدن به اهداف فردی است. |
مشاور | کمک به شناسایی مشکلات روانشناختی و روحی فرد و ارائه راهکار برای توسعه مهارتها و بهبود وضعیت. |
درمانگر | تمرکز بر درمان اختلالات روانی و بیماریها با استفاده از رویکردهای تخصصی و علمی. |
روشها و تکنیکها:
روشها | توضیحات |
---|---|
لایف کوچ | استفاده از سوالات عملی، راهنماییها، و تمرینات برای ایجاد تغییرات مثبت و پیشرفت شخصی. |
مشاور | تحلیل رفتارها، مصاحبههای تخصصی و ارائه روشهای مشارکتی برای حل مشکلات. |
درمانگر | روشهای بالینی مانند رواندرمانی، تحلیل روان، و دارودرمانی برای بهبود مشکلات روانی. |
نگرش زمانی:
نگرش | توضیحات |
---|---|
لایف کوچ | تمرکز بر زمان حال و آینده برای رسیدن به اهداف و پیشرفت فردی. |
مشاور | تحلیل گذشته و زمان حال برای شناسایی دلایل مشکلات و ارائه راهحلها. |
درمانگر | تمرکز عمیق بر گذشته برای تشخیص اختلالات و ارائه درمان. |

قابل ذکر است که در عمل، مرزهای بین این سه روش ممکن است مبهم باشد؛ در ادامه اگر نیازمند توضیحات بیشتری در خصوص تفاوت های این سه روش هستید، مقاله “تفاوت های کوچینگ با سایر رشته ها” را مطالعه فرمایید.
دوره لایف کوچینگ چیست؟
در دنیای امروز، بسیاری از افراد در مسیر زندگی و شغل خود با سردرگمی، موانع ذهنی و چالشهای گوناگون روبهرو هستند. گاهی دستیابی به اهداف یا حتی مشخص کردن مسیر درست، بدون داشتن یک همراه آگاه، دشوار میشود. دوره لایف کوچینگ فرصتی است برای یادگیری مهارتهایی که نهتنها به رشد شخصی کمک میکنند، بلکه به دیگران نیز در دستیابی به اهدافشان یاری میرسانند. این دوره به افراد میآموزد که چگونه با پرسیدن سؤالات قدرتمند، گوش دادن فعال و استفاده از روشهای کاربردی، مسیر تغییر و پیشرفت را برای خود و دیگران هموار کنند.
سرفصلهای کلیدی در دوره لایف کوچینگ
- ✅ مبانی و اصول کوچینگ زندگی
همان طور که پیشتر اشاره کردیم، در ابتدا، ضروری است که مفهوم کوچینگ زندگی، تفاوت آن با مشاوره و منتورینگ و همچنین نقش یک کوچ حرفهای بهخوبی درک شود. این بخش به بررسی اصول بنیادین و منشور اخلاقی کوچینگ میپردازد. - ✅ مهارتهای بنیادین کوچینگ
یک کوچ حرفهای باید بتواند با مهارتهایی همچون گوش دادن فعال، پرسیدن سؤالات قدرتمند و ایجاد همدلی، فضایی امن و الهامبخش برای مراجع فراهم کند. در این بخش، روشهایی برای برقراری ارتباط مؤثر و هدایت مراجع به سمت تفکر و تصمیمگیری آگاهانه آموزش داده میشود. - ✅ مدلها و فرایندهای کوچینگ
برای اینکه یک جلسه کوچینگ اثربخش باشد، باید از مدلهای استاندارد و اثباتشده استفاده شود. مدلهایی مانند GROW، SMART و CLEAR به کوچ کمک میکنند تا فرایند جلسه را ساختارمند و هدفمند پیش ببرد. - ✅ شناسایی موانع ذهنی و باورهای محدودکننده
بسیاری از افراد به دلیل باورهای اشتباه و موانع ذهنی، از دستیابی به اهداف خود باز میمانند. این بخش به تکنیکهایی میپردازد که کمک میکنند تا باورهای محدودکننده شناسایی و تغییر داده شوند و افراد بتوانند با ذهنیتی رشدگرا مسیر موفقیت را هموار کنند. - ✅ هدفگذاری و برنامهریزی مؤثر
رسیدن به موفقیت بدون هدفگذاری به روش اسمارت و برنامهریزی اصولی امکانپذیر نیست. در این دوره، روشهای علمی و عملی برای تعیین اهداف واقعی و ایجاد مسیر روشن برای دستیابی به آنها آموزش داده میشود. - ✅ تکنیکهای تغییر رفتار و ایجاد عادتهای مؤثر
بسیاری از تغییرات در زندگی افراد، وابسته به ایجاد عادتهای مثبت و کنار گذاشتن رفتارهای ناکارآمد است. در این بخش، استراتژیهایی برای تغییر رفتار و ساختن عادتهای جدید معرفی میشود. - ✅ مدیریت جلسات کوچینگ و ارائه بازخورد مؤثر
هر جلسه کوچینگ باید ساختار مشخصی داشته باشد تا بتواند حداکثر تأثیرگذاری را ایجاد کند. این بخش به بررسی نحوه مدیریت جلسات کوچینگ، ایجاد ارتباط عمیق با مراجع و ارائه بازخوردهای مؤثر میپردازد. - ✅ توسعه مسیر حرفهای در کوچینگ
علاوه بر یادگیری مهارتهای کوچینگ، برای افرادی که قصد دارند بهصورت حرفهای در این حوزه فعالیت کنند، آشنایی با برندسازی شخصی، جذب مراجع و بازاریابی خدمات کوچینگ از اهمیت بالایی برخوردار است. این دوره شامل راهکارهایی برای ایجاد یک کسبوکار موفق در حوزه کوچینگ خواهد بود.
لایف کوچینگ برای چه کسانی مناسب است؟
از آن جایی که حوزه فعالیت یک لایف کوچ بسیار گسترده میباشد و درواقع تمام حوزه های مربوط به زندگی فردی و اجتماعی وحتی اهداف حرفه ای او را تحت پوشش قرار میدهد، همراهی کوچ زندگی برای هرکسی میتواند اثربخش و با اهمیت باشد. از این رو در ادامه به بعضی از این موضوعات کاربردی اشاره میکنیم:
- هر فردی نیازمند شناخت خود، ارزشها و باورهایی است که پایه افکار و رفتار او را در زندگی شکل میدهند. همراهی فرد در مسیر شناخت بهتر و رشد خود با استفاده از افکار کارآمد و موثر و رفتارهای اصولی با کمک یک لایف کوچ امکان پذیر میگردد.
- هر فرد نیازمند است تا بتواند تعادل را در همه زمینههای وجودی خود حفظ نماید. از این رو لازم است تا از زوایای مختلف به موضوعات زندگیاش نگاه کرده و از تاثیرات هر بعد از زندگی بر سایر ابعاد آن آگاه گردد. در نتیجه میتواند بهترین انتخاب ها، برنامه ها و نتایج را کسب نماید. این مهم نیز با همراهی یک کوچ زندگی و بازخوردهای او از زوایای مختلف تسهیل میگردد.
- از آنجایی که انسان موجوی اجتماعی است، روابط و تعاملاتش با دیگران از اهمیت بالایی برخوردار بوده و زمینه ساز و انگیزهبخش تلاش ها و پیگیریهایش خواهد بود. لایف کوچ به فرد کمک میکند تا عوامل موثر بر بهبود روابطش با دیگران را شناسایی و تقویت نماید.
- مدیریت زمان، برنامه و اهداف نیز از جمله موضوعاتی است که زندگی فردی و اجتماعی افراد را با بهره وری همراه میسازد. بدیهی است همراهی لایف کوچ در شناسایی و بهبود عوامل موثر بر عملکرد فرد میتواند منتج به کسب نتایج مورد انتظار و موفقیت آمیز بیشتری گردد.
- در هر مرحله از زندگی موضوعاتی که منجر به رضایت فرد از خود و زندگیاش میگردد؛ اهمیت مییابد. بنابراین لایف کوچ هر فرد را مطابق با وضعیت و شرایط حال حاضر و پیش رویش همراهی میکند. بطور مثال ممکن است فردی موضوعات تغییر و توسعه فردی مدنظرش باشد؛ ویا برای فرد دیگر، موضوعات مربوط به توسعه روابط ویا توسعه شغلی از اهمیت برخوردار باشد. والبته گاهی نیزممکن است همه موارد برای ایجاد تعادل در زندگی نیاز به بررسی و بهبود داشته باشند.



مزایای استفاده از لایف کوچینگ در زندگی چیست؟
توجه به نقشِ مهم و اثرگذارِ موضوعاتی که یک لایف کوچ در بهبود آنها فرد را در زندگی اش همراهی مینماید، ضرورت لایف کوچینگ را مشخص خواهد کرد. در ادامه مواردی از مزایای همراهی یک لایف کوچ در زندگی را بیان میکنیم:
- شناخت فرد از خود، طرز فکر و شیوه رفتارش
- آگاهی از خواسته ها، تمایلات و اهداف مهم زندگی
- بررسی ارزشهای کارآمد و تقویت باورهای مثبت
- تعیین مسیر و راه حلهای رسیدن به هدف
- برنامه ریزی منسجم و یکپارچه برای حفظ تعادل در زندگی
- ایجاد تغییرات مثبت و پیش برنده
- بهبود عادت های خوب و کاهش رویه های نا کارآمد در زندگی
- امکان بررسی همه جانبه شرایط و اتخاذ تصمیمات موثر
- بهبود روابط و جایگاه اجتماعی و حرفه ای فرد
- افزایش توانمندیها و مهارت ها در بهبود نتایج
- حذف موانع و بکارگیری موثرتر منابع و عملگرایی بیشتر
- مدیریت بر خود و هر آنچه در زندگی برای شما مهم است.
ویژگیهای یک لایف کوچ خوب چیست؟
لایف کوچ (کوچ زندگی) فردی است که علاوه بر مهارتهای یک مربی، میبایست از تجربه و شناخت کافی نسبت به انسان، طرزفکر و شیوه رفتارش برخوردار باشد. این آگاهی و تجربه به او کمک خواهد کرد تا وضعیت مراجع را بهتر درک کرده و با بررسی شرایط و ارتباط بین حرف ها و خواسته هایش، بازخوردهای اثرگذارتری را به او ارائه دهد. این ویژگیها که یک لایف کوچ را در بکارگیری مهارت هایش توانمندتر مینماید عبارتند از:
- شنوندگی فعال و حضور در لحظه
- درک و پذیرش افراد
- تمرکز و بازخورد مناسب
- همدلی و همراهی
- اخلاق حرفه ای و روابط عمومی بالا
- توانایی بکارگیری دانش، مهارت و تجربه
- تفکر مثبت و انگیزه بخش
- تفکر انتقادی
- خلاقیت و دوری از تعصب
- پرسشگری موثر
- قدرت تمرکز و تحلیل موضوعات
- توانایی برقراری ارتباطی هم سطح وموثر با مخاطبان
- بکارگیری تکنیکهای حل مسئله، حل تعارض و شیوه های تفکر و یادگیری
- انعطاف و تطبیق در طول مسیر همراهی
- پشتکار، با انگیزه وپیگیر
- تخصص در زمینه منابع انسانی ویا رفتار شناسی
حوزه گسترش فعالیت لایف کوچینگ
بنظر میرسد لایف کوچینگ بخش اعظمی از حوزههای فعالیت یک کوچ را در بر میگیرد چراکه زندگی نیز حوزههای مختلف و متنوعی دارد، که رسیدگی و رسیدن به سطح قابل قبولی از بهبودی در هریک از آنها در افزایش کیفیت زندگی افراد موثر است. شاید بتوان گفت که گسترش فعالیت در این حوزه به خود کوچ و توانمندیها، تخصص و تجربه اش نیز ارتباط مستقیم داشته باشد. یک لایف کوچ چنانچه بتواند آگاهی، مهارت و تجربه اش را در حوزه های مختلف زندگی انسانها گسترش دهد؛ ابزار کاربردیتری را برای بکارگیری و فرصت های همراهی بیشتری را در اختیار خواهد داشت. اینکه شما به عنوان یک لایف کوچ در چه موضوعاتی بتوانید یک فرد را همراهی کنید بسیار مرتبط با قابلیت ها و شایستگیهایتان خواهد بود. به عنوان یک لایف کوچ میتوانید در حوزههای مربوط به موارد ذیل افراد را همراهی کنید ولی اینکه چقدر وارد جزئیات شوید به آگاهی، دانش، تخصص و تجربه شما در کنار مهارت مربیگریتان وابسته است.
- شخصیت شناسی، شناخت ارزشها، باورها و طرز فکر انسانها؛
- شیوهها و الگوهای رفتاری؛
- مسائل مربوط به اهداف، برنامه ریزی و اقدام؛
- موضوعات مربوط به روابط، اخلاق و تعاملات اجتماعی با دیگران؛
- مسائل مربوط به چالشهای بین فردی در خانواده ویا محیط کار؛
- موضوعات مربوط به توسعه یادگیری و بهبود مهارتهای فردی یا حرفه ای؛
- موضوعات مربوط به سلامت جسم و روان؛
- موضوعات مربوط به وضعیت مالی و سرمایه گذاری؛
- موضوعات مربوط به تعادل بین جنبههای مختلف زندگی فردی و حرفه ای.
- استفاده از لایف کوچینگ در زندگی، مخصوصاً برای نسل زد
برخی از زیر شاخه های کوچینگ زندگی (Life Coaching) عبارت اند از:
کوچینگ میراث | کوچینگ تعادل بین کار و زندگی | کوچینگ زندگی افراد مشهور | کوچینگ تقابل فرهنگی | کوچینگ زندگی اجرایی | کوچینگ دانشجویان |
کوچینگ نسل Z | کوچینگ نسل X | کوچینگ بحران میان سالی | کوچینگ جوانان | کوچینگ نوجوانان | کوچینگ کودکان |
هزینه جلسات لایف کوچینگ و شرایط برگزاری آن چگونه است؟
جلسات لایف کوچینگ نیز مثل سایر جلسات کوچینگ نیازمند دریافت درخواست از طرف فرد مراجع به مربی میباشد. بدیهی است بعد از جلسه معارفه و بررسی شرایط کوچیبل بودن مراجع و موضوع مورد نظر او برای فرایند کوچینگ، لازم است تا توافقاتی برای چگونگی برگزاری جلسات، مدت زمان، مکان و حق الزحمه کوچ به شکل قرارداد کوچینگی تنظیم گردد.
جلسات کوچینگ به شکل حضوری و یا غیر حضوری (به صورت آنلاین و با تصویر باز یا بسته) که بر طبق توافق طرفین انجام میگیرد برگزار میشود. این جلسات معمولا به مدت 45 دقیقه تا 1ساعت برگزار و در صورت نیاز و توافق طرفین ادامه مییابد.
بدیهی است تعرفه جلسات کوچینگ بر طبق نظر کوچ ویا میزان تخصص و تجربهاش در برگزاری جلسات تعیین میگردد. برای آشنایی و برخورداری از خدمات لایف کوچ و آگاهی از تعرفه جلسات روی لینک زیر کلیک کنید.
مدارک لایف کوچینگ چیست؟
مدارک لایف کوچینگ، مجموعهای از مدارک و گواهینامههایی هستند که توسط انجمنها و سازمانهای مربوطه در زمینه لایف کوچینگ صادر میشوند. این مدارک معمولاً نشان دهنده این است که فرد متقاضی آموزشهای لایف کوچینگ را گذرانده و مهارتهای لازم برای برگذاری جلسات کوچینگ را به خوبی پیدا کرده است. این مدارک میتوانند به عنوان مجوز و برای اعتبارسنجی تواناییهای یک لایف کوچ به منظور جذب مشتریان و ارتقای شغلی استفاده شوند. در واقع باتوجه به موضوعات مختلفی که در حوزه کوچینگ و در جلسات با مراجعین قابل بررسی می باشد؛ اخذ این مدارک میتواند حوزه مورد بررسی و گفتگوی کوچ با مراجعینش را مشخص نماید. مدارک و گواهینامههای مختلف در زمینه لایف کوچینگ میتوانند شامل موارد زیر باشند:
- International Coach Federation (ICF) Credentials:
ACC (Associate Certified Coach)
PCC (Professional Certified Coach)
MCC (Master Certified Coach) - Certified Professional Co-Active Coach (CPCC)
- Board Certified Coach (BCC)
علاوه بر گواهینامهها و مدارک ضروری برای تبدیل شدن به یک کوچ حرفهای، میتوانید از مدارک جانبی زیر نیز بهره ببرید تا مهارتها و تواناییهای خود را در زمینه کوچینگ بهبود دهید براِی مثال:
- مدارک آموزشی: شرکت در دورههای آموزشی و کارگاههای مرتبط با کوچینگ میتواند به شما کمک کند تا مهارتهای خود را تقویت کنید و با روشها و ابزارهای جدید در حوزه کوچینگ آشنا باشید. مثل کارگاه هایی که در زمینه افزایش مهارت شنیدن فعال یا همدلی و ارائه بازخورد برگزار می شود.
- مدارک روانشناسی: داشتن مدارک و آموزش در زمینه روانشناسی، مانند روانشناسی مثبت، رواندرمانی، یا NLP، میتواند به شما کمک کند تا به درک بهتری از موضوعات مراجعین برسید و بهترین همراهی را با آنها داشته باشید. تکنیک های برگرفته از این روش ها در پیش برد موضوعات خاص مراجع بسیار اثربخش خواهد بود.
- مدارک توسعه فردی: شرکت در دورههای توسعه فردی، مثل مدیریت زمان، ارتباطات موثر، یا مدیریت استرس، میتواند به شما کمک کند تا خودتان را بهبود داده و به مراجعین تان نیز توصیه های بهتری ارائه دهید. وبه آنها کمک کنید به رشد همه جانبه در زندگی دست یابند.
- مدارک مدیریت: داشتن آموزش و تجربه در زمینه مدیریت و رهبری، میتواند به شما کمک کند تا به عنوان یک کوچ مؤثرتر عمل کنید و به مراجعین خود در حل مسائل مدیریتی کمک کنید. به خصوص در ارتباط با موضوعاتی که در حوزه های مدیریت کسب و کار یا منابع انسانی ویا مدیریت بر خود یا خانواده می باشد.
- مدارک تجربی: تجربه عملی و کار با مراجعین با سنین متفاوت و یا موضوعات مختلف، میتواند به شما کمک کند تا مهارتهای عملی خود را تقویت کنید و با چالشهای واقعی و تجربیات عمیق تر روبه رو شوید.
با ترکیب این مدارک جانبی با گواهینامههای لایف کوچینگ، میتوانید به عنوان یک کوچ حرفهای و با تجربه عمل کنید و به مشتریان خود خدمات با کیفیت ارائه دهید. (برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه مدارک معتبر و بین المللی در کوچینگ اینجا کلیک کنید.)

فـــرحـناز فــــرامـرزی
سرپرست سئو و دانش پذیر سطح یک دوره آموزش کوچینگ آکادمی بین المللی فراکوچ
5 پاسخ
اینکه لایف کوچینگ چیه رو نمیشه واقعا توی یک مقاله گفت، باید وارد دنیاش بشید تا ببینید توی هر زمینه ای چه قدر تسهیلگر خواهد بود.
محتوای کاملی بود. تازه الان فهمیدم که لایف کوچینگ یعنی چی
معمولا چند جلسه لایف کوچینگ برای هر فرد برگزار میشه؟
سلام مهسا عزیز
تعداد جلسات لایف کوچینگ با توجه به هدفها، نیازها و شرایط هر فرد قطعا متفاوته. اما به طور معمول، یک برنامه کوچینگ زندگی معمولا شامل 4 تا 6 جلسه میشه.
لایف کوچینگ معجزه زندگی من بود، انقدر برام کمککننده واقع شد که از یک جایی به بعد دلم خواست خودم وارد این رشته بشم و در همین راستا فعالیت کنم.