جلسات کوچینگ را تا به حال تجربه کردهاید؟ در صورتی که پاسختان منفی است، احتمالاً در مواقعی احساس نیاز به مشورت یا راهنمایی داشتهاید، اما مشخص نبوده که به چه کسی مراجعه کنید. در چنین شرایطی، اغلب افراد به دوستان و اطرافیان خود روی میآورند، اما این روش همواره نتیجهبخش نیست. ترس از قضاوت، درک نادرست، یا دریافت حمایتهای متعصبانه و غیرمنصفانه ممکن است مانع از دریافت راهنمایی مناسب از سوی آنها شود. در اینجا، جلسات کوچینگ به عنوان یک راهکار حرفهای و موثر مطرح میشوند. کوچها با نگرشی بیطرفانه و رویکردی ساختارمند به مراجعان کمک میکنند تا به دور از قضاوت، مسیر رسیدن به اهداف و حل چالشهای خود را بیابند.
در جلسات کوچینگ (Coaching session)، کوچ با استفاده از روشها و فنون تخصصی به مراجعان کمک میکند تا اهداف خود را به طور دقیق شناسایی کنند، موانع را بررسی کرده و راهحلهای مناسب را بیابند. اما این جلسات به طور عملی چگونه برگزار میشوند و چه فرآیندهایی در آنها طی میشود؟ در این مقاله به بررسی این موضوع و مراحل یک جلسه کوچینگ میپردازیم.
جلسه کوچینگ چیست؟
جلسات کوچینگ (Coaching session) یا رشد فردی، فرصتی است که افراد میتوانند در قالب نقشِ مراجع از خدمات همراهی فردی دیگر (کوچ)، بهرهمند گردند. کوچ با ابزارهای در اختیار خود مثل پرسشگری، شنیدن و بازخورد، کمک میکند تا مراجع در مورد شرایط خود به وضوح صحبت نماید، از موانع و چالشها حرف بزند و برای حفظ ارزشها و هماهنگی با خواسته هایش راهکارهای متعهدانه ای ارائه نماید؛ که حاصل کنکاش ذهن و تجربه خود اوست و نه هیچ کس دیگری و در نتیجه از آنچه نمیخواهد (مبدا) به آنچه میخواهد (مقصد یا هدف) برسد.
موضوعات قابل مطرح در جلسات کوچینگ چیست؟
از آنجا که اساس کوچینگ روانشناسی مثبت گراست، کوچ سعی دارد تا نگرش مراجع را از ناخواسته ها و عبور از موانع، به سمت خواسته ها و استفاده از منابع متمایل نماید. از این رو هر موضوعی که مربوط به بیرون و شرایط غیر قابل کنترل فرد باشد را به تغییری درونی و قابل کنترل در فرد نسبت داده و با تمرکز بر آن، هدف و موضوع جلسه را مشخص می نماید.
به طور مثال اگر موضوع مراجع نارضایتی از عملکرد خود، شکایت از دیگری ویا انتظاری مثبت از اطرافیان یا جامعه باشد آن موضوع را به ایجاد تغییری مثبت در خود فرد ویا اقدامی در جهت کاهش و مدیریت انتظارات از دیگران مرتبط خواهد کرد. بنابراین هر تغییر بهبود دهنده، رشد دهنده، آگاهی بخش و قابل کنترل توسط خود فرد میتواند به عنوان موضوع جلسات انتخاب گردد. از جمله این موضوعات و تغییرات مثبت میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
استراتژی توسعه کسب و کار | مشاوره در زمینه فناوری و نوآوری | مدیریت استرس و احساسات |
تعیین اهداف هوشمند | بهبود مهارت ها | بهبود مهارتهای مدیریتی |
توسعه بازاریابی و فروش | مدیریت تغییر | رهبری و توسعه فردی |
جلسه کوچینگ چگونه روی افراد تاثیر می گذارد؟
اگر فرایند آغاز تا پایان یک جلسه کوچینگ را مورد بررسی قرار دهیم متوجه خواهیم شد که هر بخش از آن اثربخشی ویژه ای، بر افرادی که از این خدمات استفاده میکنند، خواهد گذاشت. برای مثال:
- قدرت همدلی و حضور کاملی که کوچ با آن میتواند مراجع را تحت تاثیر قرار داده و آرامش را برایش به ارمغان آورد.
- کمک به شفافیت خواسته ها، تعیین اهداف هوشمند و راه های دست یابی به آنها، از طریق اولویت گذاری و برنامه ریزی برای اقدام.
- آگاهی و افزایش مسئولیت پذیری فرد نسبت به خواسته خود و افزایش انگیزه، اطمینان و تعهد برای دست یابی به آنچه واقعا برایش مهم و با ارزش است.
- افزایش اعتماد به نفس از طریق راهکارهایی که خود او ارائه میدهد و مختص او و شرایطش است و در نتیجه با عملگرایی و رسیدن به هدف اعتماد به نفسش دوچندان خواهد شد.
- افزایش عزت نفس از طریق مرور تجربیات موفق گذشته و توانمندی ها و مهارت های او در انجام کارهایش تا به امروز
- بهبود عملکرد فرد از طریق ارائه و بررسی راهکارهای پیشنهادی، رفع موانع اقدام و ارائه راهکارهای موثرتر.
- مدیریت افکار و رفتار در مواجه با چالش های پیش رو و حذف و کاهش موانع احساسی و رفتاری مثل استرس، ترس، نگرانی، اهمال کاری و…
- افزایش خلاقیت و بهبود عملکرد با ارائه راهکارهای خلاقانه و یا استفاده از الگوهای موثر در برنامه ریزی برای اقدام و کسب نتایج مورد انتظار.
در یک جلسه کوچینگ چه اتفاقی می افتد؟
اگر بخواهیم جریان یک فرایند کوچینگ را طی یک جلسه کوچینگ شرح دهیم از یک مثال استفاده میکنیم. فرض کنید قصد رفتن به یک مسافرت را برای تعطیلات دارید ولی مطمئن نیستید به کجا و چگونه. برای همین از یک تور لیدر استفاده میکنید؛ تا شما را برای انتخاب سفر همراهی کند. لیدر از شما میخواهد تا لیستی از مکانهای مورد علاقه تان را بنویسید و سپس از شما میخواهد تا دلیل علاقه تان نسبت به هر مکان ها راهم به آن اضافه کنید. حال نوبت به انتخاب بهترین و مناسب ترین مکان میرسد. او از شما میپرسد که برای اولویت گذاری هرمکان شاخص هایی را مشخص و سپس به هرمکان بر طبق آن شاخص ها امتیاز بدهید.
حال که مکان مناسب شما (یعنی جایی با امتیاز بالاتر مشخص شد)، باید برای ادامه مسیر کوله پشتی مناسبی از ابزار و منابع را در اختیار بگیرید. زمان مورد نظر را از جایی که هم اکنون هستید تا مقصد سفرتان را مشخص کنید. در ضمن با کمک لیدر موانع و سختی ها و بخش های صعب العبور راه و سفر خود را مشخص و برای آن اقدامات پیشگیرانه ویا محافظتی در نظر میگیرید. حال سفرخود را آغاز میکنید و در هر ایستگاه میتوانید راه های مختلف رسیدن به مقصد را با کمک لیدر بررسی و جذاب ترین و بهترین راه را برای ادامه سفر تا مقصد انتخاب کنید. بدیهی است تجربه این سفر با همراهی یک لیدر با تجربه به شما این فرصت را خواهد داد تا خود بتوانید سفرهای بعدی تان را با آمادگی بیشتری شروع و به پایان برسانید.
پس همانطور که متوجه شدید کوچینگ یک سفر است از جایی که مراجع قرار دارد به جای مطلوبی که می خواهد برود و در این مسیر از همراهی یک کوچ بهره میبرد تا او را با خودش آشنا کرده و با بررسی و مدیریت چالش ها و موانع پیش رو و با بهره گیری از توانمندی هایش، ضمن رسیدن به مقصد مطلوب، زمینه رشد و تعالیاش نیز فراهم گردد. در این مسیر فرد از خود، شناخت پیدا کرده، موانع و منابعش را شناسایی کرده، توانمندی هایش را کشف و نسبت به استفاده از آنها آگاه می گردد. نیازمندیهای او شفاف شده و به دنبال رفع آنها می رود و در نهایت مسئولیت پذیری او نسبت به خواسته اش منجربه عملگرایی و موفقیتش خواهد شد.
یک جلسه کوچینگ موفق چه ویژگی هایی دارد؟
عوامل موثر بر کیفیت یک جلسه کوچینگ را میتوان تحت تاثیر وقوع اتفاقات زیر در جلسه دانست:
- ایجاد و حفظ ارتباطی قوی و موثر بین کوچ و مراجع که این ارتباط تسهیل گر ادامه مسیر شناخت و رشد مراجع خواهد بود.
- ایجاد ارتباطی امن و قابل اعتماد که منجر به خودافشایی مراجع و بیان حقایقی میگردد که به پیش برد بهتر جلسه او کمک خواهد نمود.
- هم سطحی کوچ و مراجع با یکدیگر از نظر انرژی، احساس و حضور در جلسه و همینطور همدلی موثر و به جای کوچ با او که در اثربخشی و غنی شدن ارتباط کمک خواهد کرد.
- شناسایی نقاط قوت و ضعف، بررسی طرز فکر های منفی و مثبت که محدودکننده یا کمک کننده به وضعیت مراجع خواهند بود.
- بررسی تجربیات گذشته و آگاهی از توانمندی های فراموش شده مراجع و تلاش برای بهره گیری از آنها در موقعیت های جدید و پیش رو.
- پذیرش تغییرات توسط مراجع و بهبود وضعیت او و ارتقا به سطح جدیدی از آگاهی و عمل.
- ارائه راهکارهای خلاقانه و غیرتکراری با تکنیک های خلاقانه کوچ و تفکر عمیق مراجع.
- پاسخ گویی متعهدانه مراجع به خودش با بازخوردهای بجا و به موقع کوچ.
- ایجاد تعهد به پیشرفت و بهبودی توسط مراجع از طریق تشویق ها و پرسش های تعمق برانگیز کوچ.
- در کل آنچه به کیفیت جلسات کوچینگ می افزاید وابسته به نحوه عملکرد کوچ و توجه به باید ها و نبایدها و اصول فراگرفته شده می باشد. هم چنین موضوعات مورد نظر مراجع و میزان تخصص و تجربه کوچ در همراهی او در این موضوعات و همچنین میزان پذیرش و مسئولیت پذیری مراجع در ارائه پاسخی مناسب و تمرکز او بر مسئله اش بسیار مهم است.
باید و نبایدهای جلسات کوچینگ چیست؟
برای اینکه یک جلسه کوچینگ در چهارچوب تعریف حرفه ای خود پیش رود و اثربخش باشد لازم است تا کوچ و مراجع نسبت به حفظ شرایط این گونه جلسات متعهد و پایبند باشند. به طور مثال:
- کوچ باید از صلاحیتهای لازم برای برگزاری جلسات برخوردار باشد و صرف داشتن آگاهی و مدرک کافی نخواهد بود.
- کوچ باید نسبت به بکارگیری اصول 8گانه صلاحیت های یک کوچ در جلسه با مراجع متعهدانه عمل نماید.
این مقاله میتواند تکمیلکننده دانش شما باشد: منشور اخلاقی كوچینگ در ICF
- کوچ باید به دور از هر گونه تعصب و قضاوتی نسبت به بررسی بی طرفانه موضوع مراجع و همراهی او اعلام نظر نماید.
- کوچ باید نهایت احترام و توجه و شنوندگی را نسبت به مراجع در طول مدت جلسه رعایت نماید.
- کوچ باید به حریم شخصی مراجع احترام گذاشته و از هرگونه سواستفاده نسبت به پرسش از موضوعات خصوصی ویا کنجکاوی های نامرتبط در موضوعات شخصی او پرهیز نماید.
- کوچ باید از فرایند کوچینگ آگاهی کافی داشته و نسبت به همراهی مراجع از نقطه شروع هدف تا تحقق آن در جلسه اقدام نماید.
- کوچ باید تلاش کند تا حدالامکان تمام جوانب یک موضوع به بهترین شکل بررسی و بهترین و مطمئن ترین گزینه از نظر مراجع انتخاب گردد .
- کوچ نباید با اشخاص یا موقعیت هایی که تضاد منافع ویا تعصبات خاص دارد جلسه برگزار نماید.
- کوچ نباید نظرات و یا راهکارهای خود را به مراجع القا ویا او را به انجام آنها مجبور نماید.
- کوچ نباید مراجع را در زمان فکر کردن و تصمیم گیری دچار عجله نماید و باید با صبر و حوصله فرصت تعمق بیشتر را به او بدهد.
- کوچ نباید مراجع را به سمتی خاص جهت دهد ویا او را برای تصمیم گیری بین دویا یا چند راه محدود نماید.
- کوچ نباید به جای مراجع، مسئولیت پاسخ گویی و فکر کردن را در جلسه بپذیرد.
- کوچ نباید نسبت به موضوعات و حرف های مراجع بازخورد مثبت یا منفی بدهد بلکه بازخورد او باید خنثی و بدون غرض باشد. بازخوردهای او باید برای شفاف شدن بیشتر موضوع و شرایط مراجع باشد.
- کوچ نباید در طول جلسات زیاد صحبت کند بلکه فرمان جلسه و پاسخگویی مراجع باید زمان بیشتری را به خود اختصاص دهد.
- کوچ نباید نظر خود را در جلسه مطرح نماید مگر اینکه مراجع از او بخواهد پیشنهادی ارائه دهد.
- باتوجه به اینکه نوع و ماهیت جلسات کوچینگ با سایر جلسات مشاوره و تراپی کمی متفاوت است و از آنجایی که کوچ به اصول برگزاری جلسات کوچینگ آشنایی و اشراف بیشتری نسبت به مراجع دارد؛ بنابراین بایدها و نبایدهای بیشتری متوجه مسئولیت و نقش کوچ می باشد و مراجع باید ضمن احترام و حفظ این مرزها، نسبت به پاسخگویی و استفاده از همراهی کوچ برای رسیدگی به مسئله اش متعهد و مسئول باشد.
درخواست جلسه کوچینگ
عوامل موثر بر هزینه جلسات کوچینگ چيست؟
هزینه جلسات کوچینگ در حالت کلی و عمومی ممکن است تحت عواملی چون موارد زیر تعیین گردند:
- نوع جلسات فردی، گروهی، تیمی یا سازمانی.
- میزان تجربه کوچ در برگزاری جلسات (تعداد جلسات).
- گستردگی موضوعات تحت رسیدگی و همراهی کوچ ( توسعه فردی – سازمانی ).
- سطح تحصیلات کوچ و مهارت های جانبی او مرتبط با حوزه های مورد رسیدگی.
- مدارک مرتبط کوچ در زمینه کوچینگ وتوسعه فردی و حرفه ای.
- نحوه برگزاری جلسات حضوری – آنلاین.
- مدت زمان و تعداد جلسات و نحوه تسویه حساب (نقدی – مدت دار)
- بازخوردهای مراجعین و یا توصیه نامه های کوچ.
فـــرحـناز فــــرامـرزی
کارشناس سئو و دانش پذیر سطح یک دوره آموزش کوچینگ آکادمی بین المللی فراکوچ
یک پاسخ
من اولین جلسه کوچینگ خودمو با استاد متحدین عزیز تجربه کردم. قبل از جلسه پر از استرس بودم اما با مدیریت ایشون، اصلا متوجه گذشت زمان نشدم و واقعا برام لذت بخش و موثر بود.