کمالگرایی چیست؟

پژوهشگران، کمالگرایی را شامل چند جنبه یا مؤلفه در نظر می گیرند. برای مثال “گوردن فلت” و “پل هویت” روان شناسان کانادایی سه نوع اصلی کمال گرایی را شناسایی کرده اند:

1. کمالگرایی متمرکز بر خود؛
2. کمالگرایی متمرکز بر دیگران؛
3. کمالگرایی تجویز شده از سوی جامعه (جامعه پسند)؛

کمال گرایی متمرکز بر خود (Self-oriented perfectionism) عبارت است از: داشتن معیارهایی برای خود که به طور غیر واقع بینانه ای دست بالا هستند و دستیابی به آنها غیر ممکن است. این معیارها را خود فرد تحمیل می کنند و معمولاً با خود سرزنش گری و ناتوانی در پذیرش اشتباهات و کاستی های خود همراه است. هنگامی که کمال گرایی متمرکز بر خود با وقایع منفی زندگی یا این تصور که من شکست خورده ام ترکیب می شود، به مشکلات همراه با افسردگی منجر خواهد شد.

کمال گرایی متمرکز بر دیگران (other-oriented perfectionism) عبارت است از: هنگاهی که دیگران را تحت فشار قرار دهید تا معیارهای شما را برآورده کنند؛ مقصود معیارهایی است که به طرز غیر واقع بینانه ای دست بالا هستند. افرادی که کمال گرایی متمرکز بر دیگران دارند اغلب به دلیل ترس از مأیوس شدن نمی توانند کارها را به دیگران بسپارند. علت ترس آنان این است که کارها عالی انجام نخواهد شد. مبتلایان به کمال گرایی متمرکز بر دیگران ممکن است مسائلی از قبیل خشم مفرط استرس بین فردی و سایر مشکلات مرتبط با توقعات زیادشان زیاده خواهی هایشان از دیگران داشته باشند.

کمال گرایی تجویز شده از سوی جامعه (socially prescribed perfectionism) این گونه است که: فرض کنید دیگران توقعاتی از شما دارند که برآورده کردنشان غیر ممکن است علاوه بر این مبتلایان به کمال گرایی تجویز شده از سوی جامعه معتقداند برای آنکه دیگران تاییدشان کنند باید این معیارهای دست بالا را برآورده نمایند. بر خلاف کمال گرایی متمرکز بر خود که در آن انتظارات را خود فرد تحمیل می کند، در کمال گرایی تجویز شده از سوی جامعه اعتقاد بر این است که معیارهای دست بالا را دیگران تحمیل می کنند. کمال گرایی تجویز شده از سوی جامعه ممکن است به این احساسات منجر شود: خشم (نسبت به افرادی که تصور شده است. معیارهای دست بالای غیر واقع بینانه ای دارند)، افسردگی (اگر معیارهای دست بالا برآورده نشود)، و اضطراب اجتماعی (محصول ترس از قضاوت شدن).

علاوه بر سه بُعد کمال گرایی که “هیوت” و “فلت” مطرح کردند، “رندی فراست” و همکارانش نیز در افزایش دانش ما در زمینه جنبه های چند بُعدی کمال گرایی موثر بوده اند اما برخلاف آنها، شش بُعد مختلف را مطرح کردند که عبارت اند:

• نگرانی مفرط درباره ارتکاب اشتباه داشتن؛
• معیارهای شخصی دست بالا؛
• دو دل بودن بابت انجام درست کارها؛
• نیاز شدید به نظم دهی داشتن؛
• والدینی که توقعات زیادی غیر منطقی دارند؛
• داشتن والدینی که بیش از حد ایراد می گیرند.