یادگیری مهارتهای کوچینگ برای یک مربی (coach)، به دلیل تسلط به فنون و تکنیکهای اصولیِ ارتقاء فرآیند کوچینگ و افزایش کارآمدی در کمک به مشتریان، امری ضروریست.
در این میان گوش دادن فعال (Active listening) و پرسشگری (effective questioning)، دو ابزار قدرتمند اند که کوچ میتواند از آنها برای ارتقاء کارایی و ارتباط موثر با مراجع خود استفاده کند. در ادامه مباحث جلسه قبلِ آموزش مهارت های کوچینگ، در این جلسه با ما همراه باشید تا به تشریح این دو مهارتِ اساسی بپردازیم.
گوش دادن فعال چیست؟
گوش دادن فعال (Active listening) از آن دسته از مهارت هاییست که در برقراری ارتباط موثر نقش اساسی ایفا می کند. در تعریف این مهارت میتوان گفت: گوش دادن فعال توانایی توجه کامل به آنچه مراجع می گوید برای درک مفهوم گفته ها، حمایت و برای بیان احساساتِ مراجع است.
شنونده فعال بودن یعنی:
- بتوانید حضور داشته باشید؛
- معنا و مفهوم کلمات مراجع را درک کنید؛
- بر خطاهای شناختی و ادراکیتان غلبه کنید؛
- قضاوت نکنید؛
ارتباط موثر یک کانال دو طرفه است و این ارتباط زمانی اتفاق می افتد که شما به عنوان یک کوچ بتوانید تمام آنچه توسط طرف مقابل گفته می شود، را بشنوید.
با توجه به عکس، حتی اگر شما یک شنونده فعال باشید، باز هم کمتر از 20 درصد از واقعیت را دریافت می کنید. هرچه مراجع بتواند به واقعیت نزدیکتر شود، کوچ نیز متناظرا نزدیک می شود. در نتیجه کوچ باید این دایره ها را بزرگ و بزرگتر کند تا در نهایت موضوعات برای هر دو طرف شفاف شود.
تعریف حضور در کوچینگ
حضور در جلسه کوچینگ به معنای خاموش بودن ذهن است. در زمان برگزاری جلسه، ذهن کوچ باید خالی و در خدمت مراجع باشد. خالی نبودن ذهن کوچ زمانی که مراجع در حال انتقال اطلاعات است، به ایجاد تداخل منجر می شود. کوچ باید بتواند تمام سیگنالهای کلامی، غیر کلامی، سطح انرژی، حالات و تن صدای مراجع خود را بشنود و پردازش کند.
چه عواملی از گوش دادن فعال جلوگیری می کنند؟
گوش دادن فعال (Active listening) همیشه به خوبی اتفاق نمی افتد و موانعی آن را خدشه دار می کند این موانع عبارت اند از:
- قضاوت و پیش داوری: کوچ اگر در ابتدا کوچی را قضاوت و پیش داوری کند، حتی اگر به صحبت های او گوش دهد، مدام در گفته های مراجع به دنبال پیدا کردن دلایلی برای اثبات قضاوت هایش است.
- فیلتر کردن: هنگامی که کوچ قسمتی از صحبت های مراجع را بشنود و به بقیه قسمت ها بی تفاوت باشد.
- توجه به جواب دادن: کوچ در طول صحبت مراجع به دنبال پیدا کردن پاسخ مناسب برای جواب دادن است.
- عوامل مزاحم محیطی: کوچ در زمان حضور مراجع باید عوامل مزاحم محیطی را به حداقل برساند.
پرسشگری قدرتمند
پرسشگری قدرتمند (effective questioning) بخش مهمی از فعالیتهای کلامی کوچ را در یک گفت و گوی کوچینگی شکل میدهد، کوچ فرآیند کوچینگ را به وسیله ی پرسش مدیریت میکند. هدف از پرسشگری در کوچینگ، آشکارسازی و شفاف سازی موضوع های مورد بحث در گفت و گوی کوچینگیست. از آنجا که سقراط به وسیله ی پرسش و پاسخ به شاگردانش آموزش می داد، ریشه ی پرسشگری در کوچینگ، به روش سقراطی بر می گردد.
اهداف پرسشگری:
- پرسشگری با جست وجو در اعماق ذهن مراجع، فرآیند فکر کردن او را به چالش می کشد؛
- پرسشهای قدرتمند به يارى مُراجع می آید تا موانع پیش روی فرآیند تغییر را شناسایی کند؛
- پرسش خوب سبب تحریک فکر مراجع میشود و باعث خواهد شد او به عمق اندیشه و دیدگاههایش پی ببرد؛
- پرسشگری قدرتمند مُراجع را به سمت شناخت هرچه بیشتر خود سوق می دهد و خودآگاهی اش را تقویت می کند؛
- مهارت پرسشگری قدرتمند (effective questioning)، به مراجع کمک میکند تا بتواند بر اساس ارزشهای بنیادینش هدفگذاری کند و برای تحقق اهدافش برنامه ی عملیاتی بچیند؛
کوچ با پرسشگری کمک میکند تا مراجع از خواسته ها، نیازهای درونی، تواناییها و استعدادهایش باخبر شود؛ آزادشان کند و بعد آنهارا به واقعیت زندگی اش تبدیل کند.
کوچ چه زمانی می تواند سوال موثر بپرسد؟
- زمانی که شنونده فعال باشد؛
- مراجع تمایل به صحبت داشته باشد؛
- جنس سوالات واضح، بلیغ، کوتاه و باز باشد؛
- سوالات از کلمات خود مراجع بیرون کشیده شود؛
برای مطالعه بیشتر: