قرارداد کوچینگ، بهعنوان یک توافق رسمی و قانونی، نقش کلیدی در تعیین تعهدات، انتظارات و مسئولیتهای کوچ و مراجع دارد. این قرارداد، نهتنها مسیر همکاری را شفاف میکند، بلکه از بروز سوءتفاهمها و اختلافات احتمالی جلوگیری کرده و چارچوبی حرفهای برای جلسات کوچینگ فراهم میکند.
نمونه قرارداد کوچینگی، بسته به نوع خدمات کوچینگ، تعداد جلسات، اهداف مورد توافق و سایر جزئیات، میتواند متغیر باشد. بااینحال، تمامی قراردادهای استاندارد کوچینگ شامل بخشهایی نظیر تعهدات کوچ، مسئولیتهای مراجع، مدت زمان جلسات، شرایط پرداخت و حفظ محرمانگی اطلاعات میشوند.
در دنیای امروز که کوچینگ به یکی از مؤثرترین روشهای رشد فردی و سازمانی تبدیل شده است، داشتن یک قرارداد حرفهای برای تضمین کیفیت همکاری و حفظ حقوق هر دو طرف ضروری است. در این مقاله، به بررسی ساختار یک قرارداد استاندارد کوچینگ پرداخته و نکات کلیدی تنظیم یک قرارداد کوچینگ موفق را مرور خواهیم کرد.
قرارداد کوچینگ چیست؟
فرآیند کوچینگ، هم مثل هر حرفهی دیگری، نیازمند یک توافق روشن و اصولی است که مسیر همکاری بین کوچ و مراجع را مشخص کند. این توافق، که در قالب قرارداد کوچینگ ثبت میشود، نهتنها حقوق و تعهدات دو طرف را شفاف میکند، بلکه به جلسات کوچینگ ساختار و اعتبار میبخشد.
درواقع، قرارداد کوچینگ چیزی فراتر از یک سند رسمی است؛ این قرارداد یک نقشهی راه است که به کوچ و مراجع کمک میکند تا در یک مسیر مشخص، منسجم و هدفمند، به سمت رشد، تغییر و موفقیت حرکت کنند. با تعریف دقیق انتظارات، حدود مسئولیتها و چارچوبهای اجرایی، این توافق از هرگونه سوءتفاهم جلوگیری کرده و فضایی امن و حرفهای برای تجربهی یک کوچینگ اثرگذار فراهم میسازد.
مفاد یک قرارداد کوچینگی چیست؟
یک قرارداد کوچینگ شامل بخشهای مختلفی است که هدف آن شفافسازی انتظارات، تعهدات و حقوق هر دو طرف (کوچ و مراجع) در طی فرآیند کوچینگ است. این قرارداد، علاوه بر ایجاد چارچوبی حرفهای برای جلسات کوچینگ، از بروز سوءتفاهمها و اختلافات احتمالی جلوگیری میکند. در ادامه، مهمترین مفاد یک قرارداد کوچینگ استاندارد را همراه با توضیحات و مثالهای عملی بررسی میکنیم:
اطلاعات طرفین قرارداد:
در این بخش، مشخصات کوچ و مراجع (کوچی) بهطور کامل درج میشود.
نمونه:
طرف اول:
آقای/خانم …………، دارای کد ملی …………، ساکن: ………………
- تلفن همراه: ……
- تلفن ثابت: ……
- آدرس ایمیل: ……
که از این پس در این قرارداد “کوچ” نامیده میشود.
طرف دوم:
آقای/خانم ……، دارای کد ملی …………، ساکن: ……………………
- تلفن همراه: ……
- تلفن ثابت: ……
- آدرس ایمیل: ……
که از این پس در این قرارداد “کوچی” یا “مراجع” نامیده میشود.
⚠️ نکته ⚠️
لازم به ذکر است که هر کوچ میتواند بر اساس نیازها و شرایط همکاری خود، مفاد قرارداد کوچینگ را تنظیم کند. با این حال، به طور کلی، یک قرارداد استاندارد کوچینگ معمولاً شامل بخشهایی ست که بیان می شود.
موضوع تفاهمنامه:
در این بخش، باید هدف اصلی قرارداد کوچینگ و چارچوب کلی جلسات مشخص شود. برای تعیین موضوع، میتوان به دو سؤال کلیدی پاسخ داد:
✅ این قرارداد چه هدفی را دنبال میکند؟
✅ کوچینگ چه کمکی به مراجع میکند؟
نمونه:
موضوع این تفاهمنامه، برگزاری جلسات کوچینگ در راستای …………………… میباشد. هدف از این همکاری، کمک به مراجع در ………………………………………………………………………………… است.
در چارچوب این تفاهمنامه، کوچ با استفاده از مهارتهای ……………………..، مراجع را در مسیر رشد و پیشرفت هدایت کرده و به او کمک میکند تا راهحلهای مناسبی برای چالشهای خود پیدا کند، انگیزه و تعهد لازم برای اجرای تصمیماتش را افزایش دهد و در جهت رسیدن به اهدافش گام بردارد.
این قرارداد صرفاً به فرایند کوچینگ و توانمندسازی فردی اختصاص دارد و شامل مشاوره، راهکارهای درمانی، توصیههای حقوقی یا آموزشی نخواهد بود. مراجع آگاه است که مسئولیت تصمیمات و اقدامات خود را شخصاً بر عهده دارد و کوچ صرفاً بهعنوان یک همراه در فرآیند خودآگاهی و پیشرفت عمل میکند.
مدت زمان اعتبار قرارداد:
این قرارداد باید مدت زمان همکاری بین کوچ و مراجع را به طور دقیق مشخص کند. این بخش شامل موارد زیر است:
✅ تاریخ شروع و پایان قرارداد
✅ تعداد جلسات و مدت هر جلسه
✅ نوع برگزاری جلسات (حضوری، آنلاین یا تلفنی)
✅ شرایط خاتمه زودتر از موعد قرارداد
نمونه:
این قرارداد از تاریخ ………. آغاز شده و تا تاریخ ………. ادامه خواهد داشت. در این بازه زمانی، طرفین توافق کردهاند که جلسات کوچینگ به مدت …… ماه و طی …… جلسه برگزار شود.
📌 تعداد جلسات: …… جلسه
📌 مدت زمان هر جلسه: …… دقیقه
📌 نحوه برگزاری: (حضوری / آنلاین / تلفنی)
📌 فاصله بین جلسات: جلسات بهصورت (هفتگی / دو هفته یکبار / ماهانه) برگزار خواهد شد.
شرایط خاتمه زودتر از موعد قرارداد
در صورتی که هر یک از طرفین بنا به دلایلی تمایل به خاتمه زودتر از موعد قرارداد داشته باشند، موارد زیر باید رعایت شود:
📌 اطلاعرسانی کتبی: طرفی که درخواست خاتمه دارد، باید حداقل …… روز قبل از جلسه بعدی، این موضوع را بهصورت کتبی (از طریق ایمیل یا پیام رسمی) به طرف مقابل اطلاع دهد.
📌 بازپرداخت هزینهها:
- در صورتی که مراجع پیش از آغاز جلسات انصراف دهد، مبلغ …… درصد از هزینه پرداختشده قابل بازگشت خواهد بود.
- در صورتی که مراجع پس از برگزاری …… درصد از جلسات انصراف دهد، مبلغی مسترد نخواهد شد.
- اگر کوچ به هر دلیلی قادر به ادامه همکاری نباشد، مبلغ پرداختی جلسات باقیمانده به مراجع بازگردانده میشود یا با توافق طرفین، کوچ دیگری جایگزین خواهد شد.
امکان تمدید قرارداد:
چنانچه طرفین تمایل به ادامه جلسات پس از اتمام مدت قرارداد داشته باشند، شرایط تمدید همکاری طی توافق جدید و قرارداد الحاقی مشخص خواهد شد.
مبلغ قرارداد:
یکی از مهمترین بخشهای قرارداد کوچینگ، تعیین مبلغ جلسات و نحوه پرداخت آن است. در این بخش، باید جزئیات هزینه، شرایط پرداخت و بازپرداخت بهصورت شفاف مشخص شود. مواردی که باید در این ماده ذکر شود:
✅ مبلغ کل قرارداد و نحوه پرداخت آن (یکجا یا اقساطی)
✅ شرایط پیشپرداخت و تسویه نهایی
✅ اطلاعات بانکی برای واریز وجه
✅ شرایط بازپرداخت وجه در صورت نارضایتی مراجع
نمونه:
این قرارداد از تاریخ ………. آغاز شده و تا تاریخ ………. ادامه خواهد داشت. در این بازه زمانی، طرفین توافق کردهاند که جلسات کوچینگ به مدت …… ماه و طی …… جلسه برگزار شود.
📌 تعداد جلسات: …… جلسه
📌 مدت زمان هر جلسه: …… دقیقه
📌 نحوه برگزاری: (حضوری / آنلاین / تلفنی)
📌 فاصله بین جلسات: جلسات بهصورت (هفتگی / دو هفته یکبار / ماهانه) برگزار خواهد شد.
شرایط خاتمه زودتر از موعد قرارداد
در صورتی که هر یک از طرفین بنا به دلایلی تمایل به خاتمه زودتر از موعد قرارداد داشته باشند، موارد زیر باید رعایت شود:
📌 اطلاعرسانی کتبی: طرفی که درخواست خاتمه دارد، باید حداقل …… روز قبل از جلسه بعدی، این موضوع را بهصورت کتبی (از طریق ایمیل یا پیام رسمی) به طرف مقابل اطلاع دهد.
📌 بازپرداخت هزینهها:
- در صورتی که مراجع پیش از آغاز جلسات انصراف دهد، مبلغ …… درصد از هزینه پرداختشده قابل بازگشت خواهد بود.
- در صورتی که مراجع پس از برگزاری …… درصد از جلسات انصراف دهد، مبلغی مسترد نخواهد شد.
- اگر کوچ به هر دلیلی قادر به ادامه همکاری نباشد، مبلغ پرداختی جلسات باقیمانده به مراجع بازگردانده میشود یا با توافق طرفین، کوچ دیگری جایگزین خواهد شد.
امکان تمدید قرارداد:
چنانچه طرفین تمایل به ادامه جلسات پس از اتمام مدت قرارداد داشته باشند، شرایط تمدید همکاری طی توافق جدید و قرارداد الحاقی مشخص خواهد شد.
تعهدات مراجع:
مسئولیتپذیری مراجع یکی از مهمترین اصول موفقیت در کوچینگ است. کوچینگ فرآیندی مشارکتی است که تنها در صورتی به نتایج مطلوب منجر میشود که مراجع متعهد به رشد و پیشرفت شخصی خود باشد. در این بخش، مسئولیتهای مراجع بهصورت شفاف مشخص میشود تا کوچ از هرگونه کوتاهی یا سهلانگاری مراجع مصون بماند و روند کوچینگ در مسیر درست خود پیش برود.
نمونه:
تعهدات مراجع:
1. مراجع مسئول نتایج کوچینگ است؛
مراجع تأیید میکند که کوچینگ یک فرآیند یادگیری و رشد فردی است که میتواند بر جنبههای مختلف زندگی از جمله شغلی، مالی، سلامت، روابط، تحصیلات و سبک زندگی تأثیر بگذارد. تصمیمگیری درباره نحوه استفاده از بینشهای کوچینگ و اقدامات عملی مرتبط، بهطور کامل بر عهده مراجع است. کوچ هیچ تضمینی برای نتایج جلسات ارائه نمیدهد و مراجع متعهد است که خودش مسئول ایجاد تغییرات و دستیابی به اهدافش باشد.
2. مراجع میپذیرد که کوچینگ جایگزین مشاوره درمانی نیست؛
مراجع تأیید میکند که کوچینگ بههیچوجه جایگزین مشاوره، رواندرمانی، روانکاوی یا سایر روشهای درمانی پزشکی و سلامت روانی نیست. کوچینگ شامل تشخیص یا درمان اختلالات روانی، درمان اعتیاد، مشاوره حقوقی، پزشکی، مالی یا هر حوزهای که نیاز به متخصصان واجد شرایط دارد، نمیشود. در صورت نیاز، مراجع موظف است برای مسائل خارج از محدوده کوچینگ، از متخصصان مربوطه کمک بگیرد.
3. مراجع متعهد است که در جلسات حضور فعال داشته باشد
مراجع موظف است در جلسات کوچینگ حاضر شود، مشارکت فعال داشته باشد و اقدامات و تمرینهای تعیینشده را انجام دهد.
4. مراجع مسئول زمانبندی جلسات خود است
- در صورت نیاز به تغییر زمان جلسه، مراجع باید حداقل ۲۴ ساعت قبل، موضوع را به کوچ اطلاع دهد.
- در صورت عدم حضور بدون اطلاع قبلی، جلسه برگزارشده تلقی خواهد شد و مراجع حق درخواست جایگزینی آن را ندارد.
5. مراجع متعهد به پرداخت هزینههای توافقشده است
مراجع تأیید میکند که طبق مفاد ماده ۴ (مبلغ قرارداد و نحوه پرداخت)، پرداخت هزینه جلسات را طبق زمانبندی تعیینشده انجام خواهد داد.
۶. مراجع متعهد است که فضای جلسات کوچینگ را محترم بداند
- مراجع متعهد است که جلسات را با رویکردی باز، صادقانه و متعهدانه پیش ببرد.
- مراجع باید محیطی را برای جلسات (در صورت آنلاین بودن) انتخاب کند که بدون مزاحمت و دارای تمرکز کافی باشد.
6. مراجع مسئول اجرای بینشهای کوچینگ در زندگی شخصی خود است
کوچ موظف به ارائه راهنمایی و تسهیل فرآیند تفکر و تصمیمگیری است، اما اجرا و عملیسازی بینشها و تمرینها بهطور کامل بر عهده مراجع میباشد.
📌 توجه: عدم رعایت این تعهدات از سوی مراجع ممکن است موجب خاتمه زودتر از موعد قرارداد توسط کوچ شود.
تعهدات کوچ:
بهعنوان یک کوچ حرفهای، مسئولیتهای شما باید بهوضوح برای مراجع مشخص شود تا انتظارات واقعبینانهای از فرآیند کوچینگ داشته باشد. این بخش به مراجع کمک میکند تا درک درستی از نقش کوچ در مسیر رشد خود داشته باشد و بداند که کوچ نه مشاور است، نه درمانگر و نه منتور، بلکه فردی است که با مهارتهای حرفهای خود، فرآیند خودآگاهی و تصمیمگیری مراجع را تسهیل میکند.
نمونه:
تعهدات کوچ
کوچ موظف است که:
1. پایبند به اصول اخلاقی و حرفهای کوچینگ باشد
کوچ متعهد است که در تمام مراحل کوچینگ، مطابق با منشور اخلاقی فدراسیون بینالمللی کوچینگ (ICF) عمل کرده و استانداردهای حرفهای این حوزه را رعایت کند. این اصول شامل حفظ محرمانگی، صداقت، بیطرفی و احترام به استقلال مراجع در تصمیمگیری است.
2. به ارزشها، باورها و اهداف مراجع احترام بگذارد
کوچ باید بدون هیچ قضاوت یا تحمیل عقیدهای، به ارزشهای فردی، فرهنگی و اعتقادی مراجع احترام بگذارد و فضایی ایمن و پذیرنده برای بیان افکار و احساسات او فراهم کند.
3. مسئولیتپذیر بوده و به توافقات جلسات پایبند باشد
کوچ موظف است تمام اقدامات و تعهدات توافقشده در هر جلسه را در زمان تعیینشده انجام دهد و در صورت بروز هرگونه تغییر، آن را حداقل ۲۴ ساعت قبل به مراجع اطلاع دهد.
4. محرمانگی اطلاعات مراجع را حفظ کند
کوچ هیچیک از اطلاعات جلسات کوچینگ را بدون رضایت مراجع با فرد یا سازمان دیگری به اشتراک نخواهد گذاشت، مگر در مواردی که قانون یا مسائل امنیتی ایجاب کند.
5. بهعنوان مشاور، درمانگر یا منتور عمل نکند
کوچ تأکید میکند که خدمات ارائهشده کوچینگ است، نه مشاورهی روانشناسی، منتورینگ، آموزش یا درمان. کوچینگ فرآیندی است که بر افزایش آگاهی، شناسایی چالشها و یافتن راهحل توسط خود مراجع تمرکز دارد و کوچ صرفاً تسهیلکنندهی این مسیر است.
6. سوالات کلیدی و بازخوردهای سازنده ارائه دهد
کوچ وظیفه دارد که با پرسشهای عمیق و تأملبرانگیز، مراجع را به تفکر و یافتن راهحلهای شخصی ترغیب کند و در عین حال، بازخوردهای سازنده و بدون قضاوت ارائه دهد.
7. به رشد و پیشرفت مراجع متعهد باشد، نه به حل مشکلات او
کوچ مسئول هدایت فرآیند رشد و توسعهی فردی و حرفهای مراجع است، اما تصمیمگیری و اجرای راهحلها بر عهدهی خود مراجع خواهد بود. کوچ هیچ مسئولیتی در قبال تغییرات یا نتایج حاصل از کوچینگ نخواهد داشت، زیرا مراجع مسئول تصمیمات و اقدامات خود است.
8. به هیچ عنوان تضمینی برای نتایج جلسات ارائه ندهد
نتایج کوچینگ به تعهد و اقدام عملی مراجع وابسته است و کوچ نمیتواند تضمین کند که مراجع در پایان جلسات به تمام اهدافش دست یابد. کوچ موظف است به بهترین شکل فرآیند کوچینگ را اجرا کند، اما مسئولیت نتایج نهایی بر عهده مراجع است.
اصل محرمانگی و حفظ اطلاعات مراجع:
یک رابطه کوچینگ بر پایهی اعتماد و اطمینان متقابل شکل میگیرد. در طول جلسات کوچینگ، مراجع ممکن است اطلاعات مهم و حساسی را با کوچ در میان بگذارد؛ از مسائل شخصی و حرفهای گرفته تا چالشها و تصمیمهای مهم زندگی.
مراجع باید اطمینان داشته باشد که کوچ متعهد به حفظ محرمانگی اطلاعات او است و این اطلاعات بدون رضایت او فاش نخواهد شد. کوچ متعهد میشود که هیچگونه اطلاعات، گفتگوها، اسناد، یادداشتها یا محتوای جلسات را در اختیار فرد یا سازمانی دیگر قرار ندهد، مگر در مواردی که استثناهای قانونی یا اخلاقی وجود داشته باشد.
استثناهای اصل محرمانگی
با وجود تعهد کامل به حفظ اطلاعات مراجع، مواردی وجود دارد که کوچ ممکن است یا ملزم باشد اطلاعاتی را افشا کند. این موارد شامل شرایط زیر است:
- اطلاعاتی که قبل از ارائهی مراجع، در اختیار کوچ بوده است
چنانچه اطلاعاتی از قبل به صورت مستقل در اختیار کوچ قرار داشته باشد، مشمول اصل محرمانگی نخواهد بود. - اطلاعاتی که در حوزه عمومی قرار دارد
چنانچه اطلاعاتی از قبل بهصورت عمومی منتشر شده یا در دسترس افراد آن صنعت یا حرفه باشد، دیگر بهعنوان اطلاعات محرمانه تلقی نمیشود. - اطلاعاتی که از شخص ثالث به دست آمده باشد
اگر اطلاعاتی بدون نقض حقوق مراجع و از طریق یک فرد یا سازمان ثالث در اختیار کوچ قرار گیرد، مشمول اصل محرمانگی نخواهد بود. - اطلاعاتی که بدون استفاده از دادههای محرمانهی مراجع به دست آمده باشد
در صورتی که کوچ بدون استفاده از اطلاعاتی که مستقیماً از مراجع دریافت کرده است، به همان اطلاعات دسترسی پیدا کند، این موارد مشمول اصل محرمانگی نخواهد بود. - الزام قانونی برای افشای اطلاعات
در صورتی که کوچ بر اساس حکم دادگاه، احضاریهی قانونی یا قوانین کشوری ملزم به افشای اطلاعات باشد، ممکن است ناچار به ارائهی اطلاعات به مراجع قانونی شود. - احتمال آسیب به مراجع یا دیگران
چنانچه کوچ در جریان اطلاعاتی قرار گیرد که احتمال میدهد ممکن است جان، سلامت یا امنیت مراجع یا افراد دیگر به خطر بیفتد، ممکن است مسئولیت اخلاقی کوچ ایجاب کند که موضوع را به مقامات ذیربط گزارش دهد. - اطلاعات مربوط به فعالیتهای غیرقانونی
اگر کوچ متوجه شود که مراجع در فعالیتهای غیرقانونی، کلاهبرداری، پولشویی، خشونت یا هرگونه اقدام خلاف قانون مشارکت دارد، ممکن است ملزم به افشای اطلاعات باشد.
نحوه نگهداری اطلاعات مراجع
کوچ متعهد میشود که اطلاعات مراجع را با بالاترین سطح امنیتی ممکن ذخیره کرده و از هرگونه نشت اطلاعات یا دسترسی غیرمجاز جلوگیری کند. مواردی که کوچ رعایت خواهد کرد:
- عدم ذخیره یا نگهداری اطلاعات مراجع روی بسترهای عمومی یا ناامن
- عدم اشتراکگذاری اطلاعات مراجع با اشخاص ثالث بدون رضایت کتبی
- استفاده از روشهای امن برای نگهداری یادداشتها و سوابق جلسات
تعهدات مراجع در حفظ اطلاعات کوچ
در کنار تعهد کوچ به حفظ اطلاعات مراجع، مراجع نیز متعهد است که اطلاعات شخصی و حرفهای کوچ را محرمانه نگه دارد و در اختیار افراد دیگر قرار ندهد. این شامل موارد زیر است:
- عدم ضبط جلسات بدون اطلاع و رضایت کوچ
- عدم انتشار محتوای گفتگوها یا تمرینهای کوچینگ بدون اجازهی کوچ
- عدم انتقال اطلاعات اختصاصی کوچ به اشخاص ثالث
تعداد نسخ و اعتبار تفاهمنامه:
با توجه به اهمیت رسمی بودن این تفاهمنامه و جلوگیری از هرگونه سوءتفاهم یا استفاده نادرست، تعداد صفحات، مواد و نسخههای این قرارداد باید بهوضوح مشخص شود.
نمونه:
این تفاهمنامه در …… صفحه و شامل …… ماده، در دو نسخه متحدالمتن تنظیم و امضا گردید که هر نسخه دارای اعتبار یکسان بوده و پس از امضای طرفین، یک نسخه به کوچ و یک نسخه به مراجع (کوچی) تحویل داده شد.
تمامی مفاد این قرارداد برای طرفین لازمالاجرا بوده و هرگونه تغییر در آن تنها با توافق کتبی هر دو طرف معتبر خواهد بود.
نسخه دیجیتال (اسکنشده) این قرارداد در صورت تأیید طرفین، دارای اعتبار حقوقی مشابه نسخه فیزیکی خواهد بود.
امضا و تاریخ:
تاریخ تنظیم قرارداد: …… / …… / …….
امضای کوچ: ……………………………
امضای مراجع: ……………………………
فـــرحـناز فــــرامـرزی
سرپرست سئو و دانش پذیر سطح یک آموزش کوچینگ آکادمی بین المللی فراکوچ