در دنیای امروز، افراد بیش از هر زمان دیگری به دنبال رشد فردی، موفقیت حرفهای و بهبود کیفیت زندگی خود هستند. ابزارهای متعددی از جمله کوچینگ، مشاوره، منتورینگ و حتی رواندرمانی به عنوان راهحلهای این نیازها معرفی شدهاند. هر یک از این رشتهها با روشها و رویکردهای خاص خود، تلاش میکنند به افراد کمک کنند تا موانع خود را پشت سر بگذارند و به اهدافشان نزدیکتر شوند. اما شاید برای بسیاری از ما این سوال مطرح باشد که تفاوت این رشتهها در چیست؟ آیا کوچینگ همان مشاوره است؟ یا شاید تفاوتی ظریف میان منتورینگ و کوچینگ وجود دارد که اغلب نادیده گرفته میشود؟
این مقاله قصد دارد تا به زبانی ساده و ملموس، تفاوتها و شباهتهای کوچینگ با سایر رشتههای مشابه را بررسی کند تا هر فرد بتواند بهتر انتخاب کند که کدام مسیر برایش مناسبتر است. بیایید با هم سفری به دنیای این ابزارهای توانمندساز داشته باشیم و ببینیم کدامیک میتواند راهگشای ما در مسیر زندگیمان باشد.
تفاوت های کوچینگ با منتورینگ
منتورینگ (Mentoring) مجموعه ای از تکنیک ها شامل: عارضه یابی، گزارش نویسی، مشاور، آموزش، روانشناسی و کوچینگ می باشد. فردی که از تکنیک های منتورینگ استفاده می کند منتور نام دارد. منتور در ابتدای شروع کار گزارش عارضه یابی از وضعیت موجودِ مراجع تهیه می کند و در پایان کار گزارش پیشرفت به مراجع ارائه می دهد. این فرآیند میتواند در محیطهای مختلفی از جمله تحصیلی، حرفهای و کسب و کار مورد استفاده قرار گیرد.
در منتورینگ، مراجع:
- توانا و سالم است؛
- در خصوص موضوع مورد نظر بی تجربه یا کم تجربه است؛
در منتورینگ، منتور:
- معتمد، با تجربه و راهنما است؛
- در زمینهای خاص متبحر و عالم است؛
- دستور کار توسط منتور تنظیم و مبتنی بر تجربه اوست؛
- انتقال تجربه به مراجع و آموزش بصورت عملی و غیر رسمی؛
تفاوت های کوچینگ با مشاوره (Counselling) یا روانشناسی
در مشاوره، مراجع:
- فردی سالم، توانا یا دارای مشکلیست؛
- آسیب دیده و نیازمند کمک است؛
در مشاوره، مشاور:
- دارای دانش تخصصی و صاحب نظر است؛
- تمرکز بر رفع مشکلاتی است که ریشه در گذشته فرد دارد؛
- تمرکز بر اتفاقات، احساسات و تجربیات گذشته است؛
- ارائه راهکارهای تخصصی و حل مشکل؛
- دستور کار توسط او تنظیم میشود؛
تفاوت های کوچینگ با درمان یا روانپزشکی
روانپزشکی یا تراپی (Therapy) یک فرآیند درمانی و روانشناختی است که به منظور تشخیص و درمان مشکلات روانی و اختلالات روانی در افراد صورت میگیرد. در این فرآیند، یک روانپزشک یا متخصص روانشناس با فرد مشکلدار (معمولاً به عنوان مشتاق تراپی شناخته میشود) همکاری میکند تا به تشخیص مشکلات روانی او بپردازد و برنامههای درمانی مناسبی برای حل مشکلات و تسکین علائم ارائه دهد.
در جریان جلسات تراپی، فرد مشتاق تراپی ممکن است با روانپزشک یا متخصص روانشناس در مورد افکار، احساسات، تجارب، و مشکلات خود صحبت کند. روانپزشک یا متخصص در این فرآیند به او کمک میکند تا مسائل روانی خود را درک کرده و به دنبال راهحلهایی برای بهبود و تغییر آنها بگردد.
انواع مختلفی از تراپی وجود دارد، از جمله تراپی شناختی-رفتاری، تراپی مذهبی، تراپی خانواده، تراپی گروهی، و غیره. هدف اصلی تراپی بهبود روانی فرد، کاهش علائم اختلالات روانی، و افزایش کیفیت زندگی اوست.
در درمان، مراجع:
- بیمار یا ناتوان است؛
- هدف معالجه فرد بیمار است؛
- درمان و کمک به حل تجربههای منفی فرد در گذشته که امروز بر زندگی او سایه افکنده و تأثیرات نامطلوب ایجاد می کند؛
- تمرکز بر اتفاقات، احساسات و تجربیات گذشته است؛
- درمان، دارای دارو و ارائه راه حل ها می باشد؛
- بروز مشکل در گذشته سبب مراجع به روانپزشک شده است؛
تفاوت های کوچینگ با آموزش
آموزش (Training) یک فرآیند سیستماتیک و ساختارمند است که به منظور انتقال دانش، مهارتها، تجربیات، و اطلاعات از یک فرد یا منبع به دیگری انجام میشود. در تکنیک آموزش مدرس تدریس می کند و دانشجویان گوش می دهند. این فرآیند معمولاً با هدف توسعه دانش و مهارتهای افراد، افزایش کارایی و بهرهوری در عملکرد شغفی یا حرفهای و تسهیل فرآیندهای یادگیری انجام میشود.
در آموزش، مراجع:
- به فرد سالم و توانا آموزش داده میشود؛
- تمرکز بر انتقال مجموعه ای از دانش واطلاعات محتوای آموزشی به دانش پذیر است؛
- آموزش در رشته و موضوع خاصی انجام میگیرد؛
- دانش نزد مدرس است و مدرس متخصص محسوب میشود؛
- دستور کار توسط آموزش دهنده (استاد، معلم و …) تنظیم میشود؛
کوچینگ (coaching) یک فرآیند همکاری و راهنمایی است که به منظور توسعه شخصی و حرفهای افراد و افزایش کارایی و مهارتهای آنها انجام میشود. در این فرآیند، یک کوچ با یک فرد (کوچی) همکاری میکند تا به او کمک کند اهداف خود را تعیین کند، راهبردهای تازه برای دستیابی به اهدافش ایجاد کند و اقدامات عملی برای پیشرفت در مسیر توسعه شخصی یا حرفهای انجام دهد.
کوچینگ معمولاً در یک محیط محرمانه، با کوچی انجام میشود. در جلسات کوچینگ، کوچ به صورت فعال به شنیدن، پرسشهای موجه کردن، و ایجاد تعهدات و انگیزه در مراجع کمک میکند. او نه تنها به مراجع خود کمک میکند تا بهترین نسخه از خود را کشف کند بلکه در فرآیند تعیین اهداف، برنامهریزی عملیاتی، و ارزیابی پیشرفت نیز نقش دارد.
در کوچینگ:
- در کوچینگ با فرد سالم، توانا، خلاق و توانمند کار می شود؛
- حرکت کوچینگ بسوی آینده است؛
- راه حل ارائه نمی شود؛
- فرد بدنبال رفع مشکلات روانشناختی نیست؛
- فرد به کوچ تکیه نمی کند؛
- ارتباط بین کوچ و مراجع شراکت بین طرفین است؛
- راهبر درونی مراجع پیش برنده جلسات است؛
- فرد سالم به سطوح بالای عملکرد می رسد؛
- دستور کار توسط فرد به عنوان مراجع کننده تنظیم می شود. نقل است که می گویند فرمان جلسات دست مراجع است!
یک پاسخ
خیلی جالب توضیح دادید تفاوت کوچینگ با بقیه رشته هارو
خداقوت